Historia

Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – Spalona
04s.jpg
03s.jpg
02s..jpg
01s.jpg
Około roku 1850 powstała szkoła dla najmłodszych dzieci w wysokogórskiej Spalonej. Podobnie jak w nieodległej Hucie najpierw była to szkoła tylko dla najmłodszych dzieci. I równie podobnie, szkoła ta była w naturalny sposób związana ze szkołą w niżej leżącej i dużo większej Nowej Bystrzycy, w której to dzieci kontynuowały naukę w wyższych klasach. W szkole początkowo uczyli sami mieszkańcy. W latach 1869-70 w Spalonej zaczął uczyć dzieci August Zerbs. Nie był zawodowym nauczycielem po typowym kolegium nauczycielskim. Zerbst uczył w szkole prawie do końca wieku, kiedy to w 1899 r., świeżo po...
Ku pamięci Emila Czecha
czech2.jpg
czech1.jpg
18 maja 1944 r. oddziały 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa zdobyły ruiny klasztoru Benedyktynów na wzgórzach Monte Cassino we Włoszech. Tego dnia powstała również jedna z najbardziej znanych fotografii, która stała się symbolem – znanym praktycznie na całym świecie. Fotografia przedstawia Emila Czecha, powojennego mieszkańca Kłodzka. To właśnie plutonowy Czech, na rozkaz gen. Bronisława Ducha, odegrał na ruinach klasztoru symbolizujący zwycięstwo Hejnał Mariacki. Emil Czech zmarł 26 marca 1978 roku, został pochowany na cmentarzu komunalnym w Kłodzku. Pamiętamy...
Fort Owcza Góra pełen odkryć!
owcza.jpg
W Forcie Owcza Gór trwa realizacja projektu, który zakłada remont tzw. Koszar Białych i przystosowanie ich do nowych funkcji. To pierwszy z planowanych etapów przywracania Fortu Owcza Góra do funkcji użytkowych, służących zarówno mieszkańcom, jak i przedsiębiorcom. Podczas prac przy budowie przyłącza wodno-kanalizacyjnego odsłonięto doskonale zachowany fragment zabudowy stalowych lin mechanizmu wyciągarki, która (wraz z pochylnią) zostały zbudowane po 1874 r. Mechanizm służył do transportu dział, amunicji, zaopatrzenia. – To bardzo interesujące znalezisko – mówi burmistrz Kłodzka Michał...
POMNIK EMILA CZECHA W KŁODZKU ODSŁONIĘTY
DSC_0703.jpg
DSC_0484.jpg
18 maja mieliśmy zaszczyt wziąć udział w uroczystym odsłonięciu pomnika bohatera Emila Czecha. Z inicjatywy Stowarzyszenia Żołnierzy i Przyjaciół Wojsk Górskich „Karpatczycy” w Kłodzku, w Parku Przyjaźni Wojsk Górskich, powstał pomnik Emila Czecha – plutonowego Wojska Polskiego, trębacza. Uczestnika wielu bitew II wojny światowej. Bohatera walk o Monte Casino, który odegrał hejnał mariacki na ruinach klasztoru po zdobyciu go przez Polaków. Najsławniejszy kłodzki „Karpatczyk”, urodził się 8.08.1908 r. Swoją wojenną poniewierkę rozpoczął od walki w kampanii wrześniowej 1939 roku. Następnie wraz...
Parę słów o śp. Stanisławie Tomkiewiczu – ode mnie
Powoli wykrusza się nasza „stara” (choć może „stara” bez cudzysłowia, bowiem już nie grzeszymy młodością) gwardia – ta, która jeszcze w młodości uwierzyła, że można coś w tej Polsce Ludowej zmienić, z czegoś, co nazywano powszechnie socjalizmem na rzecz demokracji, wolnego słowa, wolnego rynku ... po prostu – na coś normalnego, przynależnego wolnym ludziom. No i był wśród nas Stanisław Tomkiewicz, oczywiście zwyczajem zwany Tomkiem. Zrobiliśmy co do nas należało. Nie tylko dla siebie, ale i dla młodszych. Co nieco nam się udało – jedni mówią, że dużo, inni, że nic, albo „nie tak”. Jednak w...
NIEZWYKŁA SZKATUŁKA
Jaromer plakat 20x28.jpg
fot. T. Gmerek, pani Jolanta i Martina Vitkova z Muzeum w jaromierzu.jpg
W piątkowe popołudnie 25 marca 2022 r. w Muzeum Ziemi Kłodzkiej otworzyliśmy wystawę poświęconą tradycjom rzemieślniczym, z niedalekiego nam, położonego 65 km stąd, czeskiego Jaromierza. Na ekspozycji zaprezentowane zostały zarówno XIX-wiecznie jak i współczesne przedmioty wykonane w jaromierskiej szkole rzemieślniczej powstałej w 1886 r. Są to dzieła rzemieślnicze wykonane w metalu, kamieniu, drewnie, tkaninie i glinie. Na szczególną uwagę zasługują metalowe, dekoracyjne okucia, wykonane z niezwykłą fantazją i pieczołowitością, kamienne detale architektoniczne w postaci kapitelów czy...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – HUTA
2s.jpg
1s.jpg
Szkoła w Hucie – jednej z najwyżej położonych miejscowości w Górach Bystrzyckich nigdy by nie powstała gdyby nie sąsiednia miejscowość – Opoczka (niem. Dintershöh). Sama Huta sięga swoją historią do połowy XV wieku, kiedy istniała tutaj huta szkła, od której osada wzięła swoją nazwę. Po wyczerpaniu się w jej okolicy zapasów drewna spalanych w hutniczych piecach, powstały rozległe odkryte tereny, przydatne do górskiego rolnictwa. Na przełomie XVIII i XIX wieku wyznaczono tutaj 21 jednakowych działek, do których wprowadzili się nowi osadnicy. Huta liczyła wtedy 57 mieszkańców. Nieopodal, ale w...
Z cyklu: Historia jednego domu (2) – Śladami kłodzkich hoteli i restauracji – cz. I
h3.jpg
h2.jpg
h1.jpg
W ub. miesiącu zaprezentowany został jeden z dawnych hoteli kłodzkich – „Glatzer Hof” – Kłodzki Dwór – przy ul. Połabskiej 5 (dawna Mälzstrasse), w którym także działała restauracja. Po wojnie nie uruchomiono tu usług hotelarskich ani gastronomicznych a budynek pełnił przez wiele lat funkcje kulturalno-edukacyjne. Nie był to jedyny hotel w ówczesnym Kłodzku. Według książki adresowej z 1938 r. w Kłodzku działało 10 hoteli, również wcześniejsze tego typu źródła – książki adresowe z 1885 i 1924 r. oraz plany miasta z 1896 i 1938 r. – potwierdzają dużą liczbę obiektów pełniących funkcję...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej Stara Bystrzyca – część 2 – XX wiek
4sz.jpg
3sz.jpg
2sz.jpg
1sz.jpg
Po długiej 40-letniej kadencji Paula Bergera, kierowanie szkołą w Starej Bystrzycy w latach 1929-36 obejmuje Paul Stephan. Szkołę nauczycielską ukończył w 1909 w Głuchołazach a przed przyjściem uczył m.in. w Olszynie koło Lublińca, a od 1936 roku w Jelczu-Laskowicach. W uczeniu miejscowych dzieci pomagali mu: • Emma Simon, będąca tutaj od roku 1927. Zajmowała się nauczaniem tzw. „robótek ręcznych” współdzieląc obowiązki w szkole w Nowej Bystrzycy. W 1933 roku przenosi się do Gliwic. • Josef Lorenz (1932-34). Ukończył studia nauczycielskie w Tarnowskich Górach. Po zakończeniu pracy w Starej...
Tadeusz Piotrowski (1955-2022)
Tadeusz Piotrowski - fotografia.jpg
16 stycznia odszedł od nas niespodziewanie Tadeusz Piotrowski – wieloletni dyrektor Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Bystrzycy Kłodzkiej, inicjator utworzenia Szkoły Muzycznej II stopnia i jej pierwszy dyrektor, wspaniały gitarzysta i aranżer, oddany swej pracy pedagog, animator życia kulturalnego, niezastąpiony współpracownik, kolega, przyjaciel; człowiek bardzo zasłużony, a jednocześnie tak nam bliski. Od najmłodszych lat związany był z bystrzycką szkołą muzyczną. Początkowo uczył się gry na skrzypcach, które z czasem ustąpiły miejsca ukochanej – jak sam mówił – gitarze. Ukończył...
Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci śp. Janusza Romaniszyna (1948–2022)
romaniszyn janusz.jpg
Janusz Romaniszyn był działaczem Solidarności, współpracownikiem Solidarności Walczącej. Znaliśmy Go jako jako dobrego lekarza. Był lekarzem zakładowym w Hucie Szkła w Stroniu Śląskim, chirurgiem w szpitalu miejskim w Lądku Zdroju. Zaangażował się w pełni w działalność antykomunistyczną. Współorganizował Komitety Założycielskie Solidarności w służbie zdrowia. Był delegatem na Walny Zjazd NSZZ Solidarność Dolnego Śląska oraz delegatem na Krajowy Zjazd w Gdańsku-Oliwie. Po ogłoszeniu stanu wojennego został internowany. Po internowaniu organizował poligrafię drugiego obiegu. Przyczynił się do...
Pamięci Tadeusza Chrząszcza – artysty malarza, architekta wnętrz. (1936–2021)
Bez nazwy-3.jpg
W październiku 2021 roku, po dwuletnich zmaganiach z chorobą zmarł Tadeusz Chrząszcz, artysta średniego pokolenia, uzdolniony malarz i autor wspaniałych aranżacji, realizowanych w latach sześćdziesiątych i osiemdziesiątych w wielu obiektach na Ziemi Kłodzkiej. Urodził się w Tarnowie w 1936 roku. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, na Wydziale Malarstwa, pod kierunkiem prof. Marczyńskiego. Dyplom uzyskał w 1963 roku. Pod koniec lat 60., wraz z żoną – lekarzem kardiologiem i córką Basią, obecnie artystką ceramiczką, osiedlają się na Ziemi...
Historia jednego domu
2k.jpg
1k.jpg
Cykl artykułów pod takim tytułem zainaugurowaliśmy w 2012 roku. Prezentacja przestrzeni historyczno-kulturowej jednego miejsca – jednej ulicy, jednego domu – nie jest taka prosta, wymaga wielu badań, dotarcia do archiwalnej dokumentacji, o ile w ogóle istnieje, stąd nie zawsze żmudne poszukiwania przynoszą oczekiwane informacje. Ale i tak udało się zaprezentować historię kilku obiektów kłodzkich, w tym: dzieje domu towarowego przy placu Chrobrego 22, remizy strażackiej przy ul. Traugutta, budynku poczty, kina Aurora przy ul. Połabskiej, domu profesora Noconia przy placu Fryderyka Chopina,...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – Stara Bystrzyca –część 1
2-Drugi nauczyciel Artur.jpg
1-Budynek szkoły..jpg
Stara Bystrzyca, jako wieś nie ma górskiego charakteru. Praktycznie jest przedmieściem miasta Bystrzycy. Szkoła w Starej Bystrzycy powstała później niż w mniejszych wioskach Doliny: Wójtowicach, Zalesiu czy Nowej Bystrzycy, bowiem do XIX wieku dzieci z tej wioski uczęszczały do szkół w pobliskim mieście. Na początku XIX w., nastąpił gwałtowny wzrost liczby ludności w całym rejonie i zaczęto po kolei poszerzać bazę podstawowego szkolnictwa. Około roku 1818 powstała szkoła w Starej Bystrzycy, pierwsza w całej Dolinie, poza gruntami kościelnymi. Nie był to wtedy jeszcze odrębny budynek,...
Rewitalizacja koszar białych Fortu Owcza Góra w Kłodzku
Dnia 4 stycznia 2022 r. została podpisana umowa z wykonawcą na rewitalizację koszar białych Fortu Owcza Góra w Kłodzku. 11 stycznia zgodnie z umową odbyło się przekazanie wykonawcy placu budowy, tj. firmie Wasama sp.j. z Lądka-Zdroju oraz rozpoczęcie prac przygotowawczych. Po generalnym remoncie nowoczesny obiekt stanie się kłodzkim inkubatorem przedsiębiorczości, który za zadanie będzie miał pomóc w rozwoju i funkcjonowaniu kłodzkiego biznesu. Obiekt po generalnym remoncie będzie posiadał liczne biura wysokiej jakości oraz sale konferencyjne. Remont koszar białych to pierwszy etap...
Robert Stando (1931-2022) - wspomnienie
stando.jpg
Robert Stando – warszawski reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych. Urodził się 16 czerwca 1931 r. w Berlinie. W latach 1946-1951 związany był z Kłodzkiem, gdzie ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego (matura 1951). Przy liceum prowadził teatr amatorski, w którym wyreżyserował „Niemców” L. Kruczkowskiego (1950) i „Wodewil Warszawski” (1951). W Kłodzku więc po raz pierwszy ujawniły się jego reżyserskie talenty. Jak sam podkreślał nigdy nie mieszkał na stałe w Kłodzku, tu po wojennych zawieruchach spotkali się jego rodzice, ale zamieszkali poza nim, w Krosnowicach oraz w...
Wspomnienie: Wiesław Dubiel (1943–2021)
Wiesław Dubiel - fotografia.jpg
W grudniu 2021 r. z głębokim żalem pożegnaliśmy Wiesława Dubiela – wieloletniego dyrektora Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Bystrzycy Kłodzkiej, skrzypka, pedagoga, animatora życia kulturalnego. Jego przygoda ze sztuką dźwięku rozpoczęła się w 1953 r. – wtedy zapisał się do bystrzyckiej szkoły muzycznej. Po ukończeniu klasy skrzypiec Józefa Pacuszki umiejętności wiolinistyczne rozwijał w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej we Wrocławiu. Równolegle studiował historię na Uniwersytecie Wrocławskim. Całe swoje późniejsze życie zawodowe związał z PSM I st. w Bystrzycy Kłodzkiej – najpierw...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – ZALESIE
2L..jpg
1L.jpg
Kolejną wg chronologii powstania, szkołą w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej, po Wójtowicach i Nowej Bystrzycy była szkoła w Zalesiu. Z bardzo dużym prawdopodobieństwem można założyć, że powstała w pierwszej połowie XVIII wieku, nieopodal kościoła, który istniał tam od 1717 roku. Najstarszym nauczycielem, o którym informują dostępne źródła był Ignac Karger, ur. 21 września 1793 r., który ukończył studia nauczycielskie w roku 1820. W Zalesiu spędza większość, a może nawet całość swojej kariery, która trwa ponad 50 lat, do roku 1873. Był m.in. świadkiem wybudowania nowej szkoły, oddanej do użytku...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – Nowa Bystrzyca – cz. 2 (XX wiek)
S-4.jpg
S-3.jpg
S-2.jpg
S-1.jpg
Przełom XIX i XX wieku w szkole w Nowej Bystrzycy zaczyna się tym, że w marcu 1900 roku głównym nauczycielem zostaje Hugo Schindler z Voigtsdorf, ale nie z tego sąsiedzkiego (Wójtowice), ale z tego obok Lądka Zdroju (Wójtówka). Jako pomocnicy Schindlera w Nowej Bystrzycy zatrudniani byli: • August Jaschke (Jäschke) (1900-01), który w tym czasie uczył także dzieci w małej szkole w Spalonej; • Joseph Thienelt (1902); • Erich Leister (1903-05), który przyszedł zaraz po skończeniu studiów w Bystrzycy i także uczył dzieci w małej szkole w Spalonej, a po jej rozbudowaniu został tam samodzielnym...
UROCZYSTE OBCHODY UPAMIĘTNIAJĄCE 40. ROCZNICĘ WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO – W DUSZNIKACH-ZDROJU
DSC_0071.jpg
Na zaproszenie Piotra Lewandowskiego burmistrza Dusznik-Zdroju, w oficjalnych obchodach upamiętniających 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, przy pomniku ku czci Solidarności, udział wzięli przedstawiciele samorządów gminy, powiatu i województwa, także członkowie dawnej Tajnej Organizacji Robotniczego Oporu w Zakładzie Elektromechaniki Motoryzacyjnej, przybyła także młodzież szkolna i mieszkańcy Dusznik-Zdroju. Powiat Kłodzki reprezentowali: Michał Cisakowski wiceprzewodniczący Rady Powiatu Kłodzkiego, Małgorzata Kanecka członek Zarządu Powiatu Kłodzkiego, Krystyna Śliwińska radna...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – Nowa Bystrzyca – cz. 1
3s.jpg
2s.jpg
1s.jpg
Z opisu księdza Maxa Tschitschke z Wójtowic, miejscowego historyka z I połowy XX wieku, wiemy, że około roku 1730, powstała pierwsza szkoła w Nowej Bystrzycy. Było to kilka lat po wybudowaniu kościoła w tej miejscowości. Pierwszym nauczycielem w Nowej Bystrzycy był niejaki Englich. Przez kilka lat zajmował się tutaj nauczaniem podstawowych rzeczy jak: czytanie, pisanie i podstawy rachowania. Drugim odnotowanym nauczycielem był Caspar Hannig z Idzikowa. Był wykształcony muzycznie i zajmował się również prowadzeniem chóru kościelnego. Hannig był tutaj przez 12 lat, po czym zrezygnował z...
CZTERDZIESTA ROCZNICA STANU WOJENNEGO –13 GRUDNIA 1981 R.
Każdej rocznicy tego wydarzenia towarzyszą jednostronne, kłamliwe, złośliwe i pełne nienawiści komentarze wypowiadane przez prawicowych polityków na czele z IPN-em. Ciągle są stare sztance, zaśniedziałe, nudne i powtarzane z nienawiścią do autorów stanu wojennego. Z drugiej strony, większość ludzi w Polsce, chociaż minęło już pokolenie, jest przekonana, że mogło się wtedy skończyć tragicznie, gdyby nie stan wojenny, który zapobiegł rozlewowi krwi. Tak długo, jak będą funkcjonować prawicowi monterzy historii zwani też żelazną gwardią IPN-u, którzy tytuły naukowe zdobyli pod kierunkiem...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – Wójtowice – cz. 2
3s.jpg
2s.jpg
1s.jpg
August Rupprecht spędził w Wójtowicach 35 lat, obserwując mocne zmiany, które niosła epoka przełomu wieków XIX i XX. Jako już wiekowy nauczyciel uniknął udziału w I wojnie światowej i powitał w 1922 roku, czyli roku swojego przejścia na emeryturę, nowego nauczyciela – Gregora Gudera, który zawitał do Wójtowic po krótkim uczeniu w pobliskiej Hucie (1919–1922), a wcześniej w Starej Bystrzycy (1918). Guder kolejne szlify nauczycielskie (niem. Lehrerprüfung) zdobywał we Wrocławiu. Od pewnego momentu pomagała mu Maria Schramm, prowadząca lekcje robót ręcznych dla dziewcząt. Ponadto, w latach 30....
Z kresowych wędrówek (4)
IMG_20210614_210729 (8).jpg
Listopad to szczególny miesiąc. Miesiąc zadumy i pamięci o tych co już od nas odeszli. W tym czasie odwiedzamy groby najbliższych. Wiele jest jednak miejsc, o których zapomniano a wręcz je niszczono. Wiele jest miejsc – gdzie nikt jeszcze nie postawił należnego im krzyża, tabliczki, nie zapali im znicza. Znajduję je na Kresach. Pocieszające jest jednak, że są tam wspaniali ludzie, którzy przywracają zmarłym rodakom należną im pamięć. Stąd z wielką przyjemnością goszczę dzisiaj Janusza Balickiego – prezesa Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi z siedzibą we Lwowie. – Panie...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – Wójtowice – cz. 1
1aa..jpg
1.jpg
Pewne zapisy świadczą, że najstarsza szkoła w Wójtowicach mogła powstać nawet w roku 1583. Na pewno znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie protestanckiego kościoła, postawionego w 1566 roku w górnej części wsi. Od 1634 roku kościół stał się katolicki i taka stała się też szkoła. Posyłano do niej dzieci nie tylko z Wójtowic, ale i z nieodległych Huty oraz Młotów. Dzisiaj po tym obiekcie nie ma już śladu, można tylko się domyślać przybliżonej jego lokalizacji naprzeciwko dzisiejszego domu gościnnego „Wataszka”. Nie są znane też nazwiska najstarszych wójtowickich nauczycieli. Najdawniejsza...