NIEZWYKŁA SZKATUŁKA

W piątkowe popołudnie 25 marca 2022 r. w Muzeum Ziemi Kłodzkiej otworzyliśmy wystawę poświęconą tradycjom rzemieślniczym, z niedalekiego nam, położonego 65 km stąd, czeskiego Jaromierza. Na ekspozycji zaprezentowane zostały zarówno XIX-wiecznie jak i współczesne przedmioty wykonane w jaromierskiej szkole rzemieślniczej powstałej w 1886 r. Są to dzieła rzemieślnicze wykonane w metalu, kamieniu, drewnie, tkaninie i glinie. Na szczególną uwagę zasługują metalowe, dekoracyjne okucia, wykonane z niezwykłą fantazją i pieczołowitością, kamienne detale architektoniczne w postaci kapitelów czy maszkaronów, które mogłyby uzupełniać niejedną, czekającą na swoje drugie życie historyczną budowlę. Uczniowie tej jednej z najbardziej znaczących szkół w regionie hradeckim uczą się do dziś tradycyjnego stolarstwa, ciesielstwa, kowalstwa oraz rzemiosła artystycznego.
Druga część wystawy poświęcona została firmie A. Wenke i Syn. Jej założyciel Albert pochodził z Dusznik-Zdroju. Rodzinna firma, założona w Jaromierzu w 1872 r., trudniła się wyrabianiem niezwykłych w tej części Europy upominków ozdabianych muszelkami. Były to m.in kartonowe pudełka, świeczniczki, lusterka, ramki fotograficzne, obcinarki do cygar, karnisze z aniołkami. Zasięg sprzedażowy firmy był bardzo duży, jej wyroby z czasem trafiały do Anglii, Ameryki Północnej i na wybrzeże Adriatyku. Mamy także niepodważalne dowody na to, że produkty te trafiały także do Kłodzka (dawnego Glatz).
Pani Jolanta Dąbrowska mieszkanka willi przy Placu Chopina 1 (dawna willa Nocoń), zaprojektowanej zresztą przez ważnego dla naszego miasta architekta Andreasa Ernsta, przyniosła na otwarcie wystawy garść muszli o różnych kształtach, wielkościach i kolorach. Okazało się, że te piękne twory morskie, o perłowym odcieniu są pozostałościami po niezwykłej szkatułce. 5 lat po wojnie rodzice pani Jolanty przeprowadzili się do jednej z najpiękniejszych willi w Kłodzku wybudowanej w 1902 r. W domu tym, jak wspomina pani Jolanta, na toaletce, od zawsze stał niewielki, czarujący przedmiot. Była to prosta szkatułka zdobiona muszlami, która towarzyszyła jej przy okazji zabaw przez cały okres dzieciństwa. Z czasem kasetka rozpadła się, a drobne muszelki pani Jolanta schowała do szczelnie zamkniętego słoiczka. Na wystawie w kłodzkim muzeum zaprezentowane zostały karty katalogów firmy Wenke i Syn. Wśród przedstawionych tam wyrobów pani Jolanta znalazła swój ukochany przedmiot pod numerem katalogowym 176. Ku zdziwieniu obecnych na wystawie gości i moim wzruszeniu pani Jolanta przekazała pracownikom Muzeum Miejskiego w Jaromierzu, swój skarb z dzieciństwa. Historia zatoczyła koło, szkatułka po co najmniej 100 latach powróciła do miejsca, w którym powstała. Muszelki na pewno przydadzą się czeskim muzealnikom w rekonstrukcji przedmiotów firmy Wenke i Syn, a może nawet zostanie tam złożona na nowo szkatułka pani Jolanty. Jaromierskie muzeum prowadzi obecnie prace remontowe i aranżacyjne budynku, w którym niegdyś znajdował się dom handlowy rodziny Wenke. Będzie tam już wkrótce, bo po zakończeniu projektu pn. „Centra dawnych rzemiosł na szlaku Via Fabliris”, prezentowane dawne, regionalne rzemiosło. Z chęcią odwiedzę Jaromierz, by zobaczyć rezultaty tego interesującego pomysłu.
Historia z wernisażu, której bohaterką była pani Jolanta i jej szkatułka, rozbudza wyobraźnię i rodzi wiele pytań. Jakie emocje czuł ktoś, gdy zobaczył ten przedmiot po raz pierwszy? Dlaczego zdecydował się na jego zakup? Kim była ta osoba? Była mężczyzną, czy kobietą, a może dzieckiem? Czy zachowała przedmiot dla siebie, czy może go komuś podarowała? Co sprawiło, że przedmiot ten w ciągu swojego istnienia zasługiwał na uwagę lub nie? Kto zauważył go po raz drugi, trzeci, czwarty, piąty… Jak trafił do Kłodzka? Dlaczego ktoś go porzucił, oddał, podarował, naruszył? Wreszcie jaki świat był tłem, gdy przedmiot ten powstawał i jak świat zmieniał się w miarę upływu czasu? Losy muszelkowej szkatułki pełne niewiadomych zbierają się na niezwykłą opowieść… Jedno jest pewne, ile możemy odkryć, w jaką podróż można się wybrać obcując ze starym przedmiotem, zależy od nas samych.
Zapraszamy do naszego muzeum!
Wystawa realizowana w ramach projektu współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska - Polska, pn. „Centra dawnych rzemiosł na szlaku Via Fabrilis - uruchomienie Centrum Dawnego Szklarstwa w Kłodzku” oraz z Programu Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.