Historia
Moja praca w Muzeum Ziemi Kłodzkiej
W 2013 r. minęła 50. rocznica istnienia i działalności Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku.
Byłam jednym z pierwszych pracowników tej placówki od 1966 r.
Oto na życzenie Redakcji garść wspomnień…
Zobaczyłam miasto jakby zsuwające się z góry, od stóp Twierdzy ku rzece, miasto oświetlone zachodzącym blaskiem, wtulone w błękitne wzgórza, jakby ze średniowiecznych sztychów. Ale mój pierwszy pobyt był krótki, za krótki, by zapamiętać drogę od stacji do góry, gdyż dróg tych było kilka.
Koleżanka ze studiów – Krystyna Toczyńska-Rudysz zaprowadziła mnie do budynku Muzeum, tuż pod twierdzą, którego brama...
Obóz 346 (oddział specjalny)
Tajemnicze fundamenty znajdujące się przy Forcie Owcza Góra to baraki medyczne z czasów drugiej wojny światowej (Barackenlazarett Luftgaukommando). Ta informacja została potwierdzona przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Żołnierz francuski, którego identyfikator odnalazłem, przebywał w tym obozie.
W forcie Owcza Góra znajdował się WEHRMACHTSGEFANGNIS (ODDZIAŁ SPECIALNY od 7.9. 1942 r.), a w nim jeńcy belgijscy, francuscy, radzieccy, angielscy. Był to obóz, który obsługiwał kłodzką Gazownię, i nie tylko. Życie w tym obozie nie było łatwe, podobnie jak w innych filiach stalagu w Europie....
Moje sylwestrowe reminiscencje
Przełom 1944/45. Sylwester - nikt go z mojej rodziny a i całej kamienicy nie widział. Z okna, z IV piętra na warszawskiej Pradze, w ubogiej dzielnicy zwanej Szmulki, widziałem późnym wieczorem wspaniale oświetlone wały i tory kolejowe. Masywny, stalowy most stał jeszcze jako istotny element węzła Warszawa Wschodnia.
Wysoko, wysoko unosiły się lampiony pełne kolorów, zwłaszcza białych
i żółtych. Zawisały na czarnym niebie - świeciły - a opadając gasły. Nazywaliśmy je żyrandolami.
Nagle gwizd jak sto diabłów i kolejna seria rakiet widoczna jako świetliste, szybko przemieszczające się wałki, a...
Obóz 346
Podczas zbierania dokumentacji historycznej dot. fortu Owcza Góra, natrafiłem na zapiski z czasów II wojny światowej. Dotyczyły one twierdzy kłodzkiej i co w niej się znajdowało. Podczas drugiej wojny światowej w twierdzy znajdowała się filia Gross Rosen i Stalag 8a i 8b.Podczas przeszukiwania fortu Owcza Góra natrafiłem na pozostałości fundamentów baraków i ogrodzenia. Na działce, którą przejęła firma Wadex odnalazłem poniemiecki śmietnik, w szczątkach historii odnalazłem identyfikator żołnierza francuskiego, i inne przedmioty, które sugerowały, że fort Owcza Góra był obozem jeńców...
Polanica-Zdrój 1904-2014
Polanica Zdrój na początku XX w.: 1904 uruchomienie źródeł wody mineralnej, 1906 wybudowanie okazałego Kurhausu (dzisiejsza „Wielka Pieniawa”), 1911 zbudowanie Nowych Łazieniek, Pijalni i 100-metrowej Hali Spacerowej, 1925 otwarcie nowego Teatru Zdrojowego.
... i Polanica Zdrój z początku XXI w.:
deptak, rewitalizacja Parku Zdrojowego, modernizacja
Teatru Zdrojowego, rosnące „jak grzyby po deszczu" motele, hotele, pensjonaty, wille...
Powstanie Warszawskie - tragedia narodu polskiego
„Powstanie Warszawskie było wymierzone: militarnie przeciwko Niemcom, politycznie przeciwko Sowietom, demonstracyjnie przeciwko Anglikom, a faktycznie było wymierzone przeciwko Polsce” – pisał na łamach „Tygodnika Powszechnego” Paweł Jasienica, człowiek, którego nie można chyba podejrzewać o brak patriotyzmu. Jego ocena trafnie ujmuje bezsens i tragizm tego wydarzenia. Wywołanie powstania było ciężką zbrodnią. Ta nieobliczalna w skutkach decyzja o rozpoczęciu walk doprowadziła do tragedii ludności Warszawy. Podjęli ją kiepscy wojskowi skazując Warszawę i jej mieszkańców na zagładę. Błędna...
Pamięć krajobrazu, krajobraz pamięci. Lasówka
Lasówka to niewielka, malowniczo położona wieś, należąca do gminy Bystrzyca Kłodzka. Jest to wieś o charakterze turystycznym, korzystająca z jednej strony z dogodnego położenia w bezpośrednim sąsiedztwie Zieleńca z jego zapleczem sportowo-rekreacyjnym oraz uzdrowiska w Dusznikach Zdroju, a z drugiej strony pozostająca niejako w ich cieniu. Warto tutaj zaznaczyć, że wysokie walory krajobrazowe okalających ją Gór Bystrzyckich i Orlickich oraz wyznaczającej granicę z Czechami Dzikiej Orlicy, dzięki którym zyskała ona miano jednej z najpiękniejszych na Ziemi Kłodzkiej, są wyłącznie otoczeniem wsi...
Pamięć krajobrazu, krajobraz pamięci. Bożków
Bożków jest wsią znaną mieszkańcom powiatu kłodzkiego, ale także bardzo często kojarzoną przez osoby z całej Polski. Powodem tej popularności jest w znacznej mierze pochodzący z XVI wieku bożkowski pałac, obecnie szybko niszczejąca perełka architektury klasycystyczno-barokowej uznawana za jedną z najwspanialszych na terenie województwa. Znacznie mniej znana jest duża wartość krajobrazu tego terenu. Jest to jedyny przykład na obszarze dawnego hrabstwa kłodzkiego idei kształtowania krajobrazu na szeroką skalę. Po dziś dzień widoczne są jeszcze pozostałości tego ambitnego planu. Bożków, jako...
Wspomnienia prelegenta
Piękną, bogatą i gościnną Ziemię Kłodzką odwiedzali ludzie różnej profesji od stuleci, ale najliczniej w sześćdziesiątych i siedemdziesiątych latach ub. wieku. Toteż dla ich obsłużenia, przywracania do zdrowia w uzdrowiskach, godnego, pełnego wypoczynku, uprawiania turystyki należało przygotować odpowiednich ludzi. M.in. pracowników - instruktorów kulturalno-oświatowych, przewodników turystycznych i prelegentów.
Wśród tych ostatnio wymienionych znalazłem się i ja z turystyką obeznany i związany od lat. Uprawnienia otrzymałem w 1961 r. po zdaniu egzaminu pierwszego szkolenia przewodników,...
Materialne formy upamiętniania na terytorium Rosji polskich ofiar terroru państwowego (cz.5)
Następna kategoria – to pomniki stojące na miejscach ogólnej pamięci o ofiarach radzieckiego terroru (miejscach masowych pochówków) i oznaczone jako polskie. Pomniki te są ustawione przez miejscowe wspólnoty Polaków, przy aktywnym wsparciu i finansowaniu przez polskie misje dyplomatyczne. Wraz z innymi znakami narodowymi i wyznaniowymi (litewskimi, estońskimi, niemieckimi, łotewskimi, kałmuckimi, ukraińskimi, fińskimi i wieloma innymi) tworzą one jednolitą panoramę pamięci o ofiarach terroru. Najbardziej jaskrawo narodowe rozszczepienie pamięci o ofiarach uwidacznia się na kilku cmentarzach...
Fragmenty pamiętnika - IV cz. - Okupacja litewsko-niemiecka. Rok 1942
Podaję swoje imię Rysia. Stojąc w bramie przytuleni cieszymy się każdą chwilą szczęścia. Zapominam o pierwszej miłości z Jankiem Jadzińskim, choć jeszcze pomału krew się sączy, ale rana się zabliźnia. Tulimy się bez pocałunków, boję się zbliżyć do mężczyzny, bo od zbliżenia mogę zostać w stanie błogosławionym - tak słyszałam od kobiet ze wsi. Heniek jest starszy ode mnie pewnie ze 20 lat, gdy mnie idzie 16 rok.
Ciszę nocną zakłócają Szwaby opici polską wódką. Wychodzą z knajp. Śpiewają. Deutschlad, Deutschland iber alles. Do „naszej” bramy wchodzą dwaj Niemcy i odlewają co mają w nadmiarze
w...
Fragmenty pamiętnika (cz.III) Okupacja litewsko-niemiecka
W głowie mi się nie mieści, skąd ten pośpiech do ucieczki. Zabieram to, co wyniosłam z getta, parę rzeczy, w ręku trzymam mały tobołek, mama otwiera okno w komorze i wypuszcza mnie z mieszkania. Za domem rozciąga się droga piaszczysta sześciokilometrowa. Drogę pokonuję biegiem. Jest bardzo wcześnie, jeszcze świt nie wyłonił się na dobre, mgła zrasza pola, łąki i pagórki leśne. Nikła poświata wokół ściele ciszę. Ptaki się jeszcze nie rozbudziły. Przy promie nie ma żywej duszy. Przewoźnik na pewno dosypia przewracając się na drugi bok i nie śni mu się, że kradnie prom i odbijam od brzegu. Kilka...
Materialne formy upamiętniania na terytorium Rosji polskich ofiar terroru państwowego (cz.5)
Diagiliewski cmentarz jeńców wojennych i internowanych uzyskał status cmentarza memorialnego w roku 1994 (decyzją władz miasta Riazań), znajduje się pod oficjalną opieką Niemieckiego Narodowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi i polskiej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Terytorium kompleksu znajduje się w historycznych granicach cmentarza, w jego centralnej części ustawiono pomnik: na betonowej podstawie umieszczone są trzy 12-metrowe krzyże ze stylizowanymi wieńcami z drutu kolczastego, na postumencie znajdują się cztery autentyczne tabliczki na słupkach. W trakcie dyskusji nad...
Fragmenty z pamiętnika - II cz. Okupacja litewsko-niemiecka. Rok 1942 też w miasteczku Kiemieliszki na Wileńszczyźnie, obecnie Litwa.
Z braku miejsca, w izbie mamy kąt wynajęty za szafą, z jednym oknem, które wychodzi wprost na siedzibę władz litewskich. Komendantem jest Litwin w starszym wieku około 50 lat i ma na imię Karol. Karol często do nas zagląda z flaszką, mama alkoholu nie pije. Nie wiem dlaczego, jak mama widzi przez okno, że Karol do nas zasuwa, szybko otwiera okno w komorze i wysyła mnie w pole? Siedzę na miedzy, spoglądam, kiedy mama ręką da znak, że mogę już wracać. Mama jest jeszcze młoda, ładna, może się podobać mężczyznom. Rodzice są rozwiedzeni, mama jest wolna.
Ile razy napotykam komendanta zaczepia mnie...
Materialne formy upamiętniania na terytorium Rosji polskich ofiar terroru państwowego (cz.4)
A oto drugi przykład. W latach 1944-1949 pomiędzy osiedlami Diagiliewo i Kaniszczewskije Wysiełki (obecnie leżące na przedmieściu Riazania) znajdował się centralny obóz NKWD nr 178-454 dla jeńców wojennych i internowanych („Riazań- Diagiliewo”). Cmentarz obozowy znajdował się około 2,5 km od obozu. Pochówków dokonywano w grobach indywidualnych, które oznaczano tabliczkami metalowymi z numerem, umieszczonymi na długich tyczkach. W roku 1949, w czasie zamykania cmentarza, administracja obozowa sporządziła plan rozmieszczenia mogił. Pochowano tu około 500 osób. W latach 1950-1970 teren był...
75. Rocznica Nocy Kryształowej w Kłodzku
Kłodzka Synagoga - pieśń (Jerzy Dominik Szczesiak )
Na Grüne Strasse płaczą kamienie
bo goniec śmierci już dotarł tam.
Tamtejsi Żydzi to już wspomnienie
są jak z błękitu poczęci w snach.
Na Grüne Strasse nie ma Bożnicy
pożarł ją ogień - brunatna nienawiść
jakby w teatrze na oczach publiki
zabito tej nocy miliony marzeń.
Na tej ulicy ostatni klazmer
z bębna wybija tragiczny rytm.
Nikt go nie widzi bo ugrzązł w matni
splotów cierpienia niknących widm.
Na Wojska Polskiego sklepy otwarte
chociaż nastała Święta Sobota.
Przyjezdny Josi wiedzie swą Martę,
galantna na nim wisi kapota.
Chce jej...
Fragmenty z pamiętnika – I cz. Niebywała przygoda. II wojna światowa. Okupacja litewsko - niemiecka. Rok 1942. Miasteczko Kiemieliszki na Wileńszczyźnie, obecnie Litwa
Z mamą i młodszą siostrą lat 10 Janeczka wyjeżdżamy. Mama jest krawcową, szyciem może zarobić na pud kartofli i garniec mąki pszennej, na kluski na zimę dla nas. Jest wojna, trudny okres do przetrwania zwłaszcza w mieście, kiedy żywność jest sprzedawana w małych ilościach i tylko na kartki żywnościowe. Jesteśmy pogorzelcami. Ostatnia faszystowska bomba zabrała nam nasze skromne mienie oszczędzając życie. Wyskoczyliśmy z walącego się mieszkania „goli i bosi”. Śmierć okazała się być wstrzemięźliwa. Zdążyłam poznać uroki pięknego świata wkraczając w szesnastą wiosnę życia. Jest to historia...
Materialne formy upamiętniania na terytorium Rosji polskich ofiar terroru państwowego (cz.3)
Inaczej, i o wiele bardziej skomplikowanie, wygląda sytuacja kompleksów memorialnych, utworzonych na cmentarzach jeńców wojennych i internowanych. Dla Polski jest to pamięć o terrorze radzieckim i II wojnie światowej, podobna do pamięci o tragedii katyńskiej. Terror radziecki w stosunku do polskich oficerów i ich rodzin jest (i był przez dziesięciolecia) w Polsce przyjmowany jako dwa epizody rozprawy – na początku wojny i w momencie jej zakończenia; nie była to pamięć o wojnie, a o terrorze. Do końca lat 80., początku 90. XX w. drugi epizod w rosyjskiej pamięci nie istniał. O obozach jeńców...
Szczytna - wczoraj i dziś
W styczniu 1973 r. Szczytna otrzymała prawa miejskie.
Wiele się od tamtej pory zmieniło. Przede wszystkim w wyglądzie miasta, ale także w mentalności mieszkańców.
Dziś, oglądając fotografie z cyklu JEST-BYŁO, trudno uwierzyć, że tak niedawno było tu tak inaczej.
Jako czterdziestolatka bardziej dba o swój wygląd, staranniej planuje
przyszłość. A efekty?
Fotografie nie kłamią!
Policjanci odzyskali XVII-wieczną figurkę ze Smreczyny
Policjanci z Bystrzycy Kłodzkiej odzyskali barokową figurkę skradzioną dwa lata temu w Smreczynie. XVII-wieczna kamienna rzeźba przedstawiająca postać św. Jana Ewangelisty znaleziona została na terenie prywatnej posesji. Rzeźba wykonana jest z polichromowanego piaskowca. Jest jedną z najcenniejszych rzeźb warsztatu lesickiego. Posiada wartość historyczną i jest wpisana do rejestru zabytków. Przekazana została na ręce dziekana ks. Jana Tracza z Międzylesia. Obecnie funkcjonariusze ustalają wszystkie okoliczności związane z tym zdarzeniem.
Pamięć o rzezi wołyńskiej
2 września br. na polanickim cmentarzu komunalnym odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom rzezi na Wołyniu oraz żołnierzom 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.
Osobą, dzięki której tablica stanęła na polanickiej nekropolii jest Wiesław Lewicki - długoletni mieszkaniec Polanicy. Osobiście związany z krwawymi wydarzeniami sprzed lat.
„Ta tablica, to hołd oddany między innymi mojemu ojcu” - mówi pan Wiesław. Jego ojciec Stanisław był kolejarzem w Kowlu. Od początku wojny czynnie działał w ruchu oporu. Najpierw w Związku Walki Zbrojnej, następnie w Armii Krajowej. Nosił pseudonim „Królik...
Materialne formy upamiętniania na terytorium Rosji polskich ofiar terroru państwowego (cz.2)
Spróbujemy dokonać kilku podsumowujących obserwacji nad stanem polsko-rosyjskiej pamięci o radzieckim terrorze, która ukształtowała się w okresie piętnastu lat, jakie minęły od otwarcia tych kompleksów. Pierwsza: polska pamięć – aktywna i ogólnonarodowa daje impuls i wymusza ożywienie rosyjskiej pamięci o masowym terrorze, zmuszając rosyjskie społeczeństwo do wspominania i o swoich obywatelach (później napotkamy jeszcze raz tę inicjującą rolę polskiej pamięci). Druga: najbardziej bolesny punkt (sprawa katyńska) nie znalazł ogólnego zrozumienia i nie utrwalił się w zbiorowej pamięci. W ciągu...
Dziś Stawy Biskupie - a dawniej Świątynia Leśna
Okolice Lądka Zdroju są dla kuracjuszy dodatkową atrakcją. I to od wieków. Przybywając do kurortu czas upływa nie tylko na kąpielach, ale też na zdrowotnych spacerach. Jednym z częściej dowiedzanych miejsc są obecnie Stawy Biskupie, skąd dalej można dotrzeć do źródełka św. Jadwigi i do arboretum. Teren przy stawach lądeccy gospodarze słusznie zaczęli wykorzystywać na organizację różnych imprez muzycznych, plenerowych. Ostatnio np. w sierpniu miał tam miejsce I Przegląd Piosenki Rosyjskiej.
Tereny te przed wiekami były także ulubionym miejscem spacerów kuracjuszy. To tu właśnie stała...
Obchody rocznicy Nocy Kryształowej
W gronie osób i instytucji powstał pomysł uczczenia, porządnego i godnego, 75 rocznicy Nocy Kryształowej w Kłodzku. Wiadomo, że w naszym mieście właśnie w czasie jej trwania została przez hitlerowców spalona piękna synagoga. Dziś miejsce po niej straszy zaniedbaniem, a pamiątkowy obelisk został kompletnie zapomniany.
W czwartek 7 listopada odbędzie się spotkanie upamiętniające to smutne wydarzenie. Prosimy o sugestie, co powinno się składać na przedsięwzięcie, żeby je dobrze przeprowadzić. Ważnym zamiarem organizatorów jest uporządkowanie terenu, postawienie stałej tablicy informacyjnej oraz...
Materialne formy upamiętniania na terytorium Rosji polskich ofiar terroru państwowego
Istniejąca obecnie w Rosji i w Polsce pamięć o radzieckim terrorze państwowym skierowanym przeciw Polakom, jest szczególnym przypadkiem pamięci historycznej. Tematem niniejszego opracowania jest materialne urzeczywistnienie tej pamięci, które ujawniło się na przestrzeni ponad dwudziestu lat na terytorium Rosji.
Opracowanie oparte jest na materiałach Wirtualnego Muzeum Gułagu (prowadzonego przez CNI „Memoriał”, Sankt Petersburg) i wspólnego projektu CNI „Memoriał” i Konsulatu Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej w Sankt Petersburgu – „Miejsca polskiej pamięci o ofiarach radzieckiego terroru na...
- « pierwsza
- ‹ poprzednia
- …
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- …
- następna ›
- ostatnia »