Historia
Historia pewnego domu (3) - kamienica "Pod Filarami"
Rynek w Lądku Zdroju zachwyca swą architekturą. Szczególnie cenne są pierzeje: zachodnia i północna, reprezentujące styl barokowy. W domach nr 7-11 i 13-14 podziwiamy podcienia. Dwuarkadowe podcienia w domu nr 7 są renesansowe, z arkadami opartymi na kamiennym słupie, nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetami. W domu nr 9 zachował się kamienny, renesansowy portal zdobiony przemiennie ułożonymi medalionami z rozetami i boniami diamentowymi, a sień tego domu nakryta została kolebkowym sklepieniem z lunetami naśladującymi późnogotyckie sklepienie sieciowe.
Kiedyś wszystkie domy w rynku posiadały...
Historia pewnego domu (2): Remiza strażacka w Kłodzku
W numerze styczniowym zainaugurowaliśmy nowy cykl historyczny, w którym zajmujemy się przestrzenią historyczno-kulturową jednego miejsca – jednej ulicy, jednego domu. W pierwszym odcinku przybliżone zostały dzieje domu towarowego przy pl. Chrobrego 22 w Kłodzku, a dziś kolejny kłodzki obiekt z dużymi tradycjami – remiza strażacka.
Zapraszam i gorąco zachęcam Czytelników do współtworzenia tego cyklu, w którym będziemy przybliżać dzieje niektórych kamienic bądź ulic w różnych miejscowościach Ziemi Kłodzkiej.
Któż nie zna tego charakterystycznego budynku przy ul. Traugutta. Obiekt ten pełni...
Historia pewnego domu - cz. 1 kilka odsłon kłodzkiego domu towarowego
Zawsze intrygowała mnie przestrzeń historyczno-kulturowa jednego miejsca – jednej ulicy, jednego domu. Ile wiąże się – z tak zawężoną historią – osób, losów rodzinnych, szczęść, radości, wpadków i zmian. Prześledzenie tego jest w zasadzie niewykonalne, a na pewno bardzo trudne w wypadku obiektów o wielowiekowych dziejach. Pozostaje jedynie czasem do ustalenia kilka dat, funkcji, nazwisk – najczęściej nic nam dziś niemówiących ludzi. Zmiany zachodzą też na naszych oczach i stosunkowo niedawne wydarzenia ulegają szybko zapomnieniu.
Ten cykl inicjujemy, by przybliżyć dzieje niektórych kamienic...
Bateria nad Pasterką - kolejny zapomniany fort na Ziemi Kłodzkiej (cz. III)
Jak powstała i jak wyglądała fortyfikacja koło Małego Szczelińca? Fort pochodzi z lat 1790-1795 i był używany do ok. 1807 r. Nic na jego temat nie wspomniał Franz Pabel – przewodnik i pomocnik majora Bonawentury von Raucha w swoich wydanych pięćdziesiąt lat później wspomnieniach zatytułowanych Kurze Geschichte des Bekanntwerdung und Anlagen-Einrichtung der Heuscheuer. Mitgebeilt von Heuscheuerfürer Schulzen Franz Pabel (Krótka historia rozsławienia oraz ułatwienia zwiedzania Szczelińca. We wspomnieniach przewodnika po Szczelińcu, sołtysa Franza Pabla). Zostały one opublikowane po raz pierwszy...
Bateria nad Pasterką - kolejny zapomniany fort na Ziemi Kłodzkiej (cz. 2)
Kiedy w oczekiwaniu na kolację siedzieliśmy w schronisku, dotarli tam jeszcze dwaj goście, jak się potem okazało, zakochani w Pasterce i okolicach mieszkańcy Łodzi. Kiedy słysząc ich opowieści włączyliśmy się do rozmowy i powiedzieliśmy, czego szukamy – stwierdzili, że o niczym takim nie słyszeli i niczego takiego nie ma. Wtedy pokazałem szkice. W końcu, po historiach o Pasterce, nieistniejących już wodospadach Pośny i wyludnionym Karłówku, jeden z gości, Marek Kośka, przypomniał sobie, że kilka lat wcześniej w poszukiwaniu jagód trafił na wały ziemne w okolicach kamieniołomu.
Postanowiłem,...
Kartki z historii Polanicy 1347-2011 (cz.4)
5 lat temu – 2006 15 lutego – wydanie przez Towarzystwo Miłośników Polanicy książki Polanica Zdrój wczoraj i dziś pod red. Henryka Grzybowskiego (t. 1) i Krystyny Jazienickiej-Wytyczak (t. 2)
3 maja – odsłonięcie obelisku papieża Jana Pawła II koło SCM
21 maja – poświęcenie nowych dzwonów w parafii Wniebowzięcia NMP
29 sierpnia – otwarcie wystawy TMP „Polanica Zdrój wczoraj i dziś”
1 września – pobłogosławienie obelisku i tablicy na d. cmentarzu ewang.
14 grudnia – otwarcie wystawy „Źródlana przeszłość, mineralna przyszłość”
2011
19 marca – charter młodzieżowych klubów rotariańskich Rotaract...
Bateria nad Pasterką - kolejny zapomniany fort na Ziemi Kłodzkiej (cz.1)
Pół roku temu Czytelnicy „Gazety Prowincjonalnej” mogli przeczytać o nieznanym dotąd blokhauzie z 1778 r. w Szalejowie Górnym, dzieje którego to fortu zatarły się w pamięci pokoleń na tyle, że był już zapomniany co najmniej od połowy XIX w.
Kolejnym takim zapomnianym obiektem, pochodzącym jednak z okresu nieco późniejszego, a więc z lat 1790–1795, kiedy to zbudowano system znanych powszechnie umocnień na Ziemi Kłodzkiej, jest Bateria nad Pasterką (oryg. Batterie bei Passendorf). Skoro Fort Oberschwedelsdorf został zlokalizowany, nie było powodu, by i ta fortyfikacja czekała jeszcze na swoje...
Kartki z historii Polanicy 1347-2011 (cz.3)
10 lat temu – 2001 – 3 lutego – inauguracja działalności Galerii Sztuki MCK wystawą grafiki Mirosławy Bernat,
20 kwietnia – otwarcie internatu Regionalnej Szkoły Turystycznej;
15 czerwca – jubileusz 50. lecia uruchomienia szpitala;
22 lipca – odsłonięcie czterech tabliczek przypominających powódź 1998 r.;
9 września – zakończenie popowodziowej odbudowy miasta mszą św. celebrowaną dla ok. 1000 osób przez ks. kard. H. Gulbinowicza;
19 września – oddanie do użytku po odbudowie 2 mostów i drogi w Piekielnej Dolinie;
przekształcenie Szkoły Podstawowej nr 3 w szkołę niepubliczną Stowarzyszenia „...
Kartki z historii Polanicy 1347-2011 (cz. 2)
90 lat temu – 7 marca 1921 – powołanie katolickiego związku czeladników Rodziny Kolpinga,
85 lat temu – 14 czerwca 1926 – poświęcenie szpitala po odbudowie po pożarze z dobudowanym prawym skrzydłem
65 lat temu – 1946 –
luty – mianowanie pierwszego dyrektora szpitala, dra Czesława Ślisza;
12 maja – uruchomienie biblioteki szkolnej w szkole na Sokołówce;
19 maja – miasto otrzymało nową, polską nazwę – Polanica Zdrój (zarządzenie z 7 maja); czerwiec – pierwsza wizytacja pasterska przez administratora apostolskiego ks. Karola Milika,
11 października – ukonstytuowanie się Miejskiej Rady Narodowej...
Notgeldy - pieniądz zastępczy (4)
Rzadkość – notgeldy polskie. Pieniądz zastępczy emitowano głównie w Niemczech w latach 1914-1924, w Austrii od 1919 r. Niekiedy na Górnym Śląsku (np. gmina Kunzendorf/Kończyce, dziś dzielnica Zabrza) bony były dwujęzyczne, niemiecko-polskie, gdzie określano je jako „pieniądz namiastkowy”. Od kiedy w 1915 r. Niemcy zajęły polskie tereny dawnego zaboru rosyjskiego oraz litewskie i łotewskie, do obiegu wszedł tam bon Fünfzig Kopeken wydany przez Wschodni Bank dla Handlu i Rzemiosła w Poznaniu, na którego rewersie były napisy w trzech językach, w tym napis po polsku: “Wykaz kasy pożyczkowej....
Notgeldy - pieniądz zastępczy (3)
Inaczej postąpił projektant notgeldu kudowskiego drukowanego przez firmę o stuletniej tradycji, Johanna Friedricha Steinkopfa ze Stuttgartu. Piękny, kolorowy bon nominowany na 25 pf przedstawiający utrzymany w stylu secesyjnym wizerunek nagiej kobiety korzystającej z kąpieli w tryskającym źródle opatrzył on napisem Bad Kudowa. Erstes Herz- u. Nerven-Heilbad des Ostens – Kudowa Zdrój. Pierwsze uzdrowisko chorób serca i nerwów Wschodu). Ponadto uwagami: Einlösung folgt i. d. Gmde Kasse Bad Kudowa innerhalb 3 Monaten nach örtsübl. Bekanntmachung – Wykup w kasie gminnej Kudowy Zdroju nastąpi w...
Notgeldy - pieniądz zastępczy (2)
Oto kilka przykładów pieniądza zastępczego na Ziemi Kłodzkiej.
Bony emitowane przez Polanicę mają dwie wersje: czerwono-czarną lub niebiesko-czarną – na białym tle. Wykonane zostały przez drukarnię Ludwiga Schirmera z Kłodzka. Prosty, elegancki bon o wartości 75 pf, w awersie opatrzony był napisem Notgeld der Gemeinde Altheide in Schlesien. Gültig bis Abruf – Notgeld gminy Polanica na Śląsku. Ważne do odwołania i przynosił widok wyrobów huty szkła kryształowego – rżniętej w krysztale karafki i kielicha, na rewersie widok samej huty (kilka lat wcześniej wybudowanej, a kilka lat temu...
W hołdzie Sybirakom
W rocznicę wkroczenia Armii Czerwonej na Kresy Wschodnie w Szymbarku odbyły się uroczystości związane z upamiętnieniem wydarzeń z 1939 roku. Dzień 17 września ustanowiono Dniem Sybiraka na pamiątkę masowych zesłań polskiej ludności na Syberię. Już po raz siódmy w Szymbarku, odbyło się spotkanie świadków sowieckiej represji z okresu II wojny światowej. Jak co roku w to szczególne miejsce zjechało wiele osób, które przeżyły koszmar tamtych dni oraz członkowie ich rodzin i przedstawiciele władz. W tegorocznych obchodach uczestniczył również wójt Gminy Nowa Ruda Sławomir Karwowski,...
Notgeldy - pieniądz zastępczy (1)
"Złoto w kominie - fenigi w lufie... a reszta? Co z tą resztą? Przed I wojną światową sytuacja ekonomiczna w Niemczech była stabilna; marka niemiecka była walutą opartą na parytecie złota, a wymienialność banknotów na złoto była w pełni gwarantowana. W obiegu funkcjonowały monety złote o nominałach 5, 10 i 20 marek oraz monety srebrne: 50 fenigów, 1, 2 i 3 marki. Banknotem o największym nominale było 1000 marek. W przeddzień wybuchu wojny władze niemieckie zawiesiły wymienialność marki na złoto, co spowodowało zmniejszenie zaufania do pieniędzy papierowych. Ludzie zaczęli panicznie skupować...
Miejsca pamięci Gerharda Hirschfeldera
Miejsc związanych z księdzem Hirschfelderem na Ziemi Kłodzkiej jest wiele: Kudowa-Zdrój - Czermna, Bystrzyca Kłodzka, Długopole – gdzie pracował, Wambierzyce, Maria Śnieżna – do których prowadził liczne grupy pielgrzymkowe, i wreszcie Kłodzko – gdzie urodził się, spędził dzieciństwo, a także był więziony. Miejsca te postanowiono upamiętnić tablicami informacyjnymi – i w ten sposób powstał szlak duchowo-turystyczny pamięci Gerharda Hirschfeldera.
Pierwszą rocznicę beatyfikacji ks. Hirschfeldera (która odbyła się w Monachium w 2010 r.) uczczono w Kłodzku 3-dniowymi uroczystościami z udziałem...
Odnalazłem górb nauczyciela Janka...
Gorzów- Kudowa Zdrój – W lipcu br. z żoną wybraliśmy się z Międzyrzecza do córki, jej rodziny na weekend, która zamieszkuje na pięknej Ziemi Kłodzkiej. Tu założyła rodzinę, tu urodziły się dwie córki w Bystrzycy Kłodzkiej, skończyły liceum ogólnokształcące, podjęły studia we Wrocławiu. Tu jest ich dom rodzinny.
Spotkanie z Jankiem
Jan Janusz przyjechał z województwa rzeszowskiego do Gorzowa ażeby uczyć się w Studium Nauczycielskim na kierunku geografia, a ja z Ziemi Lubuskiej. W latach 1959-61 razem mieszkaliśmy w domu studenta. Przez okres nauki byliśmy ze sobą bardzo zżyci, chodziliśmy...
Lewym pasem z Kudowy do Nachodu
Dziś, kiedy płynnie i bez okazywania dokumentów przekraczamy granicę w Słonem czy Tłumaczowie, trudno uwierzyć, że do 1939 r. po przekroczeniu granicy należało wzorem Anglików, zjechać na lewy pas.
Otóż w 1882 r. umyślono sobie w Wiedniu (może za przyczyną sprowadzanych z Anglii limuzyn), by w monarchii Habsburgów wprowadzić ruch lewostronny. Wbrew pozorom, był to powrót do tradycji, bo od starożytności naturalnym sposobem poruszano się na gościńcach lewą stroną. Dzięki temu łatwiej było się bronić dzierżąc w prawej dłoni miecz czy kopię – a leworęcznym, jak zwykle, było nie po drodze....
Paul Matting, burmistrz sukcesu i czasu wojny - dokończenie
Przed Wielkanocą 2011 r, a więc niedawno, zadzwoniłem z życzeniami do liczącej 92 lata, Magdaleny Trapp, z d. Josef, której można pozazdrościć sprawności intelektualnej. Kiedy wspomniałem o tekście o Mattingu, usłyszałem ze zdumieniem:
- Dobrze pamiętam burmistrza Mattinga, mieszkał w willi San Remo (jeszcze wtedy pisząc do Polanicy wystarczało określić nazwę budynku, każdy miał własną, więc podawanie nazwy ulic było zbędne), tam, gdzie wcześniej mieszkał dr Alfred Schendel (lekarz uzdrowiskowy, autor artykułu „Rozwój uzdrowiska Polanica-Zdrój” sygnowanego A.S.) - Magda Trapp (rocznik 1919)...
Pomnik Pomordowanych
Stowarzyszenie Miłośników Lwowa i Kresów Wschodnich w Kłodzku spełniło swoje marzenia. Na tych ziemiach zasiedlonych przez Kresowiaków stanął pomnik - upamiętniający Polaków pomordowanych na Kresach Wschodnich przez ukraińskich nacjonalistów z OUN i UPA w latach 1939-1947.
26 maja 2011 roku odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika w Parku Strażackim w Kłodzku. Przybyły na tą uroczystość biskup Ignacy Dec podczas mszy koncelebrowanej nie nawoływał do nienawiści ani zemsty, tylko do wybaczenia i uczynienia wszystkiego, by już taka zbrodnia nigdy się już nie powtórzyła.
Symbolicznego...
Turystyka i Franz Pabel - zaproszenie do dyskusji
Pierwsze spotkanie - 15 czerwca 2011 r. o godz. 18.00 w czytelni Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kłodzku (Ratusz). Okazją są zbliżające się rocznice, których obchody w 2013 r. mogą zmienić wędrówki po Szczelińcu Wielkim na jeszcze bardziej atrakcyjne. A że czas na dokonanie zmian najwyższy, to nikogo co do tego nie trzeba chyba przekonywać.
Dwie ze wspomnianych rocznic dotyczą Franza Pabla: 240. rocznica urodzin i 200. rocznica nadania mu pierwszej w Europie, (a może i w świecie) urzędowej nominacji przewodnika turystycznego. Trzecia zaś to 20. lecie działalności Parku...
Paul Matting, burmistrz sukcesu i czasu wojny - cz. 6
, fot. E.ilustracja.jpg "Nagrobek P. Mattinga (2011), fot. E.jpg")
Ostatnią udokumentowaną obecnością P. Mattinga w życiu publicznym było jego przemówienie w niedzielę 16 lutego 1930 r. w czasie wprowadzenia na urząd pierwszego etatowego naczelnika gminy Altheide-Bad / Polanicy-Zdroju, niejakiego Spaka. Matting, który zabrał głos jako ostatni, wskazał na trudności w pracy dla dobra gminy i podkreślił, jak niezwykle ważne jest, aby osoba kierująca gminą cieszyła się zaufaniem wszystkich jej obywateli.
Willa San Remo, na rogu ulic Dębowej i Cichej, w której mieszkał Matting, była później własnością gminy ewangelickiej; mieszkał tam m.in. ostatni ewangelicki...
Człowieczy los (cz. VIII)
Do czasu udostępnienia turystycznego Jaskini - czyli do 1983 r., wszyscy znamienici goście, m.in. kosmonauta Mirosław Hermaszewski, pp. Gucwińscy, Profesorowie i Ministrzy przewijali się przez Kuchnię Sądejowej.
W tym czasie życie w Sądejówce biegło trzytorowo. Chatę wypełniały sprawy rodzinne, jaskiniowe, no i ciągle gospodarskie.
Rodzina powiększyła się - Gienek a później ja - zawarliśmy związki małżeńskie. Po kilku latach pojawiły się wnuki - „oczka w głowie” dziadków - Jakuba i Lidii. Bardzo często w chacie było gwarno i rojno jak w mrowisku. Szczególnie radośnie było podczas sobót i...
Paul Matting, burmistrz sukcesu i czasu wojny cz. 5
, z żoną, synowie w drugim rzędzie, drugi od lewej Paul, piąty Aleksander.jpg "Paul Matting (w środku), z żoną, synowie w drugim rzędzie, drugi od lewej Paul, piąty Aleksander.jpg")
Stabilizacja: Altheide-Bad/Polanica - Z pierwszą żoną Paul Matting miał dwóch synów, wspomnianego w poprzednim odcinku Aleksandra i Paula (nauczyciela). Po śmierci żony i przejściu na emeryturę i ożenił się powtórnie, z Dorotą Kowalczewski i przeprowadził się do najmłodszego śląskiego kurortu, Altheide – Polanicy, która wkrótce zmieniła nazwę na Altheide-Bad. Uzdrowisko, po zakupie w 1904 r. przez innego wrocławianina, śląskiego króla piwa, właściciela największego browaru wschodnich Niemiec, Georga Haasego, rozwijało się w błyskawicznym tempie i w 1905 r. oddano do użytku sanatorium „Wielka...
Paul Matting, burmistrz sukcesu i czasu wojny cz. 4
Syn – politycznie zaangażowany naukowiec
Wróćmy do zakwestionowanego akapitu o metalurgicznej pasji burmistrza, przecież prawnika z wykształcenia, który to fragment naprawdę dotyczy Aleksandra, syna P. Mattinga i Bessie White. Aleksander Matting (1897 Charlottenburg – 1969 Hanower) do 1925 studiował odlewnictwo na Politechnice Wrocławskiej (Technische Hochschule Breslau), gdzie później został asystentem i gdzie w 1927 r. obronił pracę doktorską na temat metod oznaczania wapnia w żużlach i cementach.
Później przeniósł się do Dortmundu, gdzie został konstruktorem w żelazie i stali w firmie...
Człowieczy los (cz.VI)
Od wyjazdu w 1941 roku przez 18. lat Mama bardzo rzadko kontaktowała się ze swoją rodziną. Na początku obwiała się, że władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) zmuszą ją do powrotu, później „zimna wojna” i utrudniona nawet korespondencja. Dopiero w 1959 roku wybraliśmy się razem z Mamą w podróż do kraju jej dzieciństwa.
Długo trwała ta podróż z różnymi przerwami na dworcach we Lwowie i Kijowie. Rodzina do końca nie wiedziała kiedy dokładnie przyjedziemy. Do Szpoły, która leży na trasie Lwów - Symferopol przyjeżdżało kilka pociągów na dobę.
Dla rodziny, znajomych i dalszych...
- « pierwsza
- ‹ poprzednia
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- następna ›
- ostatnia »