WOLANY W OPISIE JOSEPHA KÖGLERA (cz. V)

tłumaczenie: Włodzimierz Jan Delekta; redakcja: Krystyna Oniszczuk-Awiżeń

III Chocieszów (niem. Stolzenau).
Ta wieś, zwana dawniej Waitmannsdorf(1), położona jest niedaleko od Oberwallisfurht [Górne Wolany], tworząc razem wspólną gminę, do której należą także Studzienna (niem. Kaltenbrunn) i Rolling. Chocieszów należy do filii kościoła w Niwie (niem. Reichenau) i składa się obecnie (1797 r.) z ośmiu gospodarstw chłopskich, jednego młyna wodnego, 48 gospodarstw zagrodników i chałupników. Niegdyś był tu niewielki pański folwark, powszechnie zwany „Zimmerei”, który obecnie (1797 r.) przekształcony jest w kolonię.
W 1538 r. probostwo kłodzkie sprzedało staroście hrabstwa kłodzkiego Hansowi Prag von Wellnitz, las i grunt tzw. „Puscherde“, zwany „Dreyling" ponad Niwą przy wsi Chocieszów(2). 23 sierpnia 1548 r. Hans von Berstein potwierdził prawo własności do całego dobra Chocieszów Annie Seidlitz z domu Schittlau von Abschatz i jej synowi, która te dobra zakupiła od Hansa Prag von Wellnitz(3). Sama wieś należała od najstarszych czasów do dobra Oberwallisfurth [Góne Wolany] i miała z tego powodu tego samego właściciela. W 1712 r. wybudowano w tej wsi bez zgody konsystorza praskiego sporą kaplicę z drewna. Musiała ona zostać rozebrana a proboszcz, który niezgodnie z prawem udzielił zgody na jej budowę, musiał zapłacić grzywnę w wysokości 15 florenów(4).

IV Kolonia Kopanka (niem. Agnesfeld).
Już w 1684 r.(5) część lasów położonych koło Chocieszowa, została wykarczowana r. Na tym karczowisku feldmarszałek hrabia von Wallis założył mały folwark, powszechnie zwany „Zimmerei” "cieślarnią". Hrabia Rzeszy von Schöneich zlikwidował ten folwark, wybudował na tym gruncie w 1795 r. kolonię i nazwał ją na cześć swojej pierwszej córki, która urodziła się w tymże roku, „Agnesfeld". Obecnie (1797 r.) Agnesfeld składa się z 12 domów i karczmy i tworzy własną gminę wiejską.

V. Część: Studzienna (niem. Kaltenbrunn).
Ta miejscowość położona jest powyżej Chocieszowa i składa się tylko z kilku domów. Jej nazwa pochodzi od znajdującego się tam małego źródła, zwanego „kalte Brunn". Studzienna składa z trzech części:
1. Gajówka (niem. Hegerhaus) wraz z kawałkiem lasu należy od 1568 r. do majątku Piszkowice (niem. Pischkowitz)(6).
2. Leśniczówka (Försterhaus) wraz z niewielkim kawałkiem lasu należą do dominium Wambierzyce (niem. Albendorf).
3. Trzecia część należąca do majątku Obewallisfurht (Górne Wolany) składa się z dwóch gospodarstw zagrodników. Do tego dobra należała przez pewien czas także łąka, położna w drugiej części, jednak w czasie sprzedaży w 1674 r. przyłączono ją do dominium Wambierzyce(7). Pierwsza i trzecia część należą do gminy Chocieszów, a druga do Wambierzyc.

VI. Część: Rolling.
Ta miejscowość położona jest powyżej Oberwallisfurth a jej nazwa wywodzi się albo od znajdującego się tu niegdyś miejsca spuszczania ściętych pni drzew albo od pewnego Rolle, do którego niegdyś należała parcela leśna w tej okolicy(8). Osada składa się także z trzech części:
1.Dwa domy i leśniczówka są własnością Królewskiego Urzędu Podatkowego i należą do gminy Polanica Górna (niem. Neuheide)
2.Gajówka (Hegerwohnung) wraz ze sporą parcelą leśną należy do dominium Szalejów Dolny (niem. Obeschwedeldorf).
3.Cztery domy, należące od dawna do dóbr Oberwallisfuhrt(9) i do gminy wiejskiej Chocieszów.
c.d.n.

Przypisy:
1 Dokument z 1538 r. w archiwum kłodzkiego kolegium lit. K nr 12.
2 Oryginał aktu kupna-sprzedaży w kłodzkim archiwum kolegialnym lit. K nr 12.
3 Kłodzki urząd podatkowy.
4 Archiwum dekanatu w dokumentach dotyczących zezwolenia na budowę kaplicy benedyktynów.
5 W kancelarii zamkowej w Wolanach, wśród pism dotyczących Górnych Wolan.
6 Archiwum zamkowe w Piszkowicach.
7 Akt kupna-sprzedaży Oberwallisfurth z 1674 r.
8 Tak w akcie kupna-sprzedaży parceli leśnej w kłodzkim archiwum kolegialnym syg. O nr 10a.
9 Dokumenty z 1543 r.