Lewin Kłodzki pielęgnuje historię – czyli wydarzenia kulturalne w Lewinie Kłodzkim

Pierwsze wydarzenie, to wydanie książki pt. „Lewin Kłodzki w dziejach trzech kultur. Lewin v dějinách tří kultur”. Jest to pierwsza w dziejach powojennych Lewina Kłodzkiego monografia historyczna tej miejscowości. Autorem opracowania jest pan Andrzej Sobczyński – pułkownik w stanie spoczynku, aktywny działacz PTTK i licencjonowany przewodnik sudecki, górski, pasjonat historii i badacz dziejów regionu. W nocie biograficznej czytamy, że publikacja stanowi odzwierciedlenie dążeń Autora jako historyka-amatora, do rzetelnego przedstawiania wydarzeń z przeszłości. Spotkanie z autorem wraz z promocją książki odbyło się 29 maja 2023 r.
Dzieje Lewina zaprezentowano w trzech wersjach językowych – polskim, czeskim i niemieckim – kierując tym samym książkę do czytelników tych trzech narodów, których przedstawiciele współtworzyli i tworzą tożsamość regionu.
Książka przedstawia chronologicznie dzieje miejscowości od skomplikowanych początków, założenia i zasiedlenia w XIII wieku aż po czasy nam współczesne, a więc w zarysie obejmuje okres 9 wieków. Znajdziemy w niej wiele ciekawostek, m.in. czytamy, że: Lewin w przeszłości był miastem królewskim, od 1477 r. należał do hrabstwa kłodzkiego, od drugiej połowy XVI wieku powoływano w mieście Radę Miejską, w 1580 roku zapisano w księdze miejskiej nazwisko pierwszego burmistrza Georga Stanke. W 1597 r. Lewin otrzymał przywilej organizacji jarmarków.
W 1611 r. miasto liczyło 543 mieszkańców, a trzysta lat później, w 1804 roku – już 1091. Mieszkańcy głównie żyli z rzemiosła. Działali szewcy, rzeźnicy, piekarze, krawcy, kowale, stolarze, kołodzieje, tkacze, browarnicy, także piernikarze. Do końca XVI wieku Lewin słynął z produkcji drewnianych łyżek. Od połowy XIX wieku działała tu fabryka czekolady i wyrobów cukierniczych, także wytwórnia lemoniady, funkcjonowało aż 12 lokali gastronomicznych. W 1846 r. założono w Lewinie szkołę włókienniczą, w 1894 r. wybudowano nowy budynek poczty. Staraniem działającego towarzystwa na rzecz upiększania miasta, m.in. w rynku powstała fontanna, dokonano też nasadzeń krzaków róż, dzięki czemu miastu nadano nazwę „miasteczka różanego”. Od 1904 r. podziwiać można w Lewinie 6-przęsłowy wiadukt. Ciekawostką też jest fakt, że wydawano tu od 1911 r. własny tygodnik „Lewiner Stadtblatt”. Od 1921 r. do miasta należało 10 wsi i gminę ogółem zamieszkiwało 1258 osób.
W 1945 r. po przybyciu pierwszych polskich osadników, nadano miejscowości nazwę Lewinowo. Pierwsi burmistrzowie w 1945 r. to Leon Jańczak (VIII/45) i Wł. Gałuszka (X/45). Na podstawie zarządzenia ministerstwa ds. administracji publicznej i ziem odzyskanych z 7 maja 1946 roku zmieniono nazwę Lewinowo na Lewin, a 1 czerwca nadano miejscowości status gromady. 21 IX 1946 r. powołano do życia Gminną Radę Narodową. Wójtem gminy został Kazimierz Lewicki. Tak więc miejscowości nie przywrócono statusu miasta.
W książce zarysowano także późniejsze dzieje – zarówno z czasów PRL, jak też z okresu po 1989 roku i pierwszej dekady XXI wieku.
Na zakończenie zaprezentowane zostały sylwetki największych osobowości związanych z Lewinem, wśród których znaleźli się m.in. Joseph Kögler, Wilhelm Mader, Violetta Villas i ks. Tadeusz Drozd. Następnie przedstawiona została mapa atrakcji kulturowych i turystycznych w Gminie Lewin oraz miasta partnerskie Lewina Kłodzkiego. Wartościowy jest zestaw źródeł, wydawnictw źródłowych oraz opracowań, z których korzystał autor i które poleca zainteresowanym tematyką.
Publikacja jest atrakcyjna także pod względem edytorskim – wydana na papierze kredowym, z barwnymi ilustracjami i twardą oprawą.
Książkę wydano dzięki projektowi Urzędu Gminy Lewin Kłodzki ,,Na styku trzech kultur. Dzieje Lewina Kłodzkiego.” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Glacensis.

* Drugie wydarzenie miało miejsce 10 czerwca. Tego dnia odsłonięty został pomnik upamiętniający byłą mieszkankę Lewina, zasłużoną śpiewaczkę – Violettę Villas.
Stało się to w 85. rocznicę urodzin artystki. Pomnik stanął na skwerze przy ulicy Obrońców Warszawy, skrzyżowanie z Wodną. Autorami odlanej w brązie rzeźby są Brygida Bijata i Piotr Makała. Inicjatorem zaś uczczenia tej bez wątpienia najbarwniejszej postaci w historii gminy było Stowarzyszenie Obywatelskie „Kulturalny Zakątek” w Lewinie Kłodzkim, do którego należą wielbiciele nieprzeciętnego talentu artystki.
Violetta Villas (pseudonim artystyczny urodzonej 10 czerwca 1938 roku w Heusy w Belgii Czesławy Gospodarek z domu Cieślak) – sopranistka koloraturowa, występująca na estradach całego świata. Była śpiewaczką w operach i aktorką w rewiach, filmach i w teatrze. Komponowała utwory i pisała teksty. Grała na fortepianie, puzonie, skrzypcach. Biegle znała język rosyjski i francuski, posługiwała się także językiem niemieckim i walońskim. Przez wiele lat związana z Lewinem Kłodzkim, tutaj także zmarła w 2011 roku.