Zdolność skutecznego reagowania w zarządzaniu strategią rozwoju. Dotacja warunkowa.
Żyjemy w takich czasach, w których w wymiarze indywidualnym i społecznym takie dokumenty jak strategia rozwoju i powiązane z nią programy są nam niezbędne. Z założenia to rezultaty pracy, której wyrazem są preferencje, uzgodnione wizje, kierunki rozwoju i oczekiwane rezultaty. W obecnych czasach zdominowanych szybkimi zmianami gospodarczymi w większości negatywnie wpływającymi na bezpieczeństwo rozwoju społecznego zarządzanie strategią nabiera szczególnego znaczenia. W sposób oczywisty zwiększa się skala ryzyka w osiąganiu zamierzonych celów. To też szczególne wyzwanie dotyczące zdolności do skutecznego reagowania na skutki zachodzących zmian. W tym miejscu można by zadać pytanie czy potrafimy „pracować na strategii” w sposób ciągły? Czy jest to „coś”, poprzez co rzeczywiście kreujemy i realizujemy naszą wizję rozwoju? Czy jest to motywacja do wspólnej pracy nie obarczonej ograniczeniami. Czy tylko dokument niezbędny do pozyskania oczekiwanego wsparcia finansowego? Często w postaci dotacji.
Uważam, że powaga obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej zdominowanej m.in. skutkami postępującej inflacji oraz coraz bardziej widocznymi skutkami pogarszającego się stanu klimatu to powód do przemyślenia i decyzji o rzeczywistym statusie strategii rozwoju w codziennym życiu regionu, firmy, rodziny. Musimy spowodować, że jej założenia powinny być znane każdemu tak żeby czuł się współrealizatorem celów w niej zapisanych.
Przed nami, pandemia, nowe zasady wsparcia środkami publicznymi w tym UE, nowe wyzwania dot. walki o zatrzymanie negatywnych trendów niszczących klimat, skutki sytuacji międzynarodowej spowodowanej działaniami wojennymi istotnie wpływające na gospodarkę i zubożenie społeczeństwa szczególnie energetycznego. To podstawowe problemy każdej obecnie przygotowywanej strategii. To jednocześnie sprawy, które trudno zauważyć w publikowanych diagnozach opartych na statystyce cofniętej w czasie.
Mam nadzieje, że opracowywana obecnie Strategia Rozwoju Powiatu Kłodzkiego skupi się na wymienionych wyżej problemach jako priorytetach. To nowe sytuacje „ z ostatniej chwili”, których skutków w udostępnionej diagnozie szczegółowo nie opisano a mają podstawowe znaczenie dla przyszłości.
Można powiedzieć, że Ci którzy „będą pracować na strategii” zbiorą pozytywne owoce tej pracy w wymiarze współudziału w kreowaniu wizji rozwoju swojego otoczenia. Ci, którzy stworzyli dokument, tylko aby uzyskać wsparcie finansowe, prawdopodobnie też, ale na poziomie projektu po udowodnieniu, że to co zadeklarowali zostało wykonane. To jedna z podstawowych zasad dyskutowanej obecnie nowej formy wsparcia w postaci tzw. dotacji warunkowej. Jej istotą jest powiązanie wysokości wsparcia z rezultatami projektu co oznacza, że część, która nie została wykonana będzie decydowała o poziomie zwrotu udzielonej dotacji. To m.in. jeden z kierunków wspierania projektów zawierających innowacje. Czy zostanie on zastosowany do projektów transformacji energetycznej o tym jeszcze nie zdecydowano. Wydaje się, że warunkowość polegająca na powiązaniu wysokości wsparcia dotacyjnego z wysokością ograniczenia emisji gazów cieplarnianych ma sens. Jest gwarancją uzyskania składanych powszechnie deklaracji w kierunku zeroemisyjności.
Nadal w planowaniu projektów transformacji energetycznej zasadniczym problemem jest brak szczegółowej wiedzy o wytycznych do opracowania konkretnych projektów. Nie sprzyja temu też nieprzewidywalność skutków postępującej inflacji tj. rosnące ceny. Niemniej jednak informacje medialne stanowią, że zbliża się czas uruchamiania naborów na projekty. Założenie jest takie, że będzie to rok 2023. O tym wielokrotnie pisałem. Coraz bardziej widoczne jest to, że źródłem wsparcia projektów dochodowych lub przynoszących oszczędności będą tzw. zwrotne instrumenty inżynierii finansowej (np. długoterminowe pożyczki). Wszelkie dotacje, których będzie zdecydowanie mniej, będą wymagały szczególnego uzasadnienia. Dla czekających na ostateczne decyzje o sposobach wsparcia chciałbym przypomnieć, że w przypadku FST terminem zakończenia realizacji projektów będzie czerwiec 2026 roku z ich rozliczeniem do końca 2026. W ocenie projektów będzie się liczyła skala ich oddziaływania oraz uzyskane rezultaty w postaci konkretnie wyliczonego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych lub ilości zatrudnienia w postaci nowych miejsc pracy.
Dbajmy o otaczające nas środowisko naturalne i klimat. Czytajmy treść Społecznego Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Subregionu Wałbrzyskiego i starajmy się wdrażać zawarte w nim pomysły. To wszystko róbmy wspólnie. Tylko takie współdziałanie zbuduje odporność na zagrożenia i wzmocni konkurencyjność oferty Ziemi Kłodzkiej na krajowym i zagranicznym rynku szczególnie turystyki i uzdrowisk.
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej
Artykuł 57 Dotacje warunkowe
1. Państwa członkowskie mogą udzielać beneficjentom dotacji warunkowych, które podlegają pełnemu lub częściowemu zwrotowi, zgodnie z dokumentem określającym warunki wsparcia.
2. Beneficjent dokonuje zwrotów na warunkach uzgodnionych przez instytucję zarządzającą i beneficjenta. 3. Państwa członkowskie ponownie wykorzystują zasoby zwrócone przez beneficjenta w tym samym celu lub zgodnie z celami danego programu do dnia 31 grudnia 2030 r. w formie dotacji warunkowych, w formie instrumentu finansowego lub w innej formie wsparcia. Kwoty zwrócone i informacje o ich ponownym wykorzystaniu włącza się do końcowego sprawozdania z wykonania. 4. Państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby zasoby były przechowywane na odrębnych rachunkach lub pod odpowiednimi kodami księgowymi. 5. Zasoby unijne zwrócone przez beneficjentów w dowolnym czasie, ale niewykorzystane do dnia 31 grudnia 2030 r., są zwracane do budżetu Unii zgodnie z art. 88