Sołectwa w Gminie Lądek Zdrój - cz.4: Stójków i Wójtówka

STÓJKÓW
Stójków – historyczna, patronimiczna nazwa wsi „Alberczdorf” utworzona została od nazwy osobowej „Albrecht” i oznaczała wieś Albrechta. Imię to z kolei powstało od niemieckich słów „adal” (adel), oznaczającego szlachtę i słowa „brecht” (słynny). Później nastąpiła zmiana początkowej litery A na O i zniekształcenie tematu. Obecna nazwa wsi nawiązuje do lokalnej tradycji. Przypuszcza się, że Stójków mógł być założony jeszcze w drugiej połowie XII w., gdyż położony na południu od niego Strachocin, również rozlokowany w dolinie Białej Lądeckiej, wzmiankowany był już w 1264 r. Stójków wymieniono dopiero w 1364 r., gdy należał do dóbr Karpińskich. Wieś wymieniano w 1346 roku w dokumencie potwierdzającym stan posiadania braci Ottona, Reiniczka i Nicolaausa von Glubos z Karpna. Zapewne już w XIV w. przebiegała przez Stójków odnoga lokalnego traku handlowego z Lądka na Morawy, a ok. 1400 r. istniały we wsi dobra sędziowskie. Po rozwiązaniu dóbr Karpieńskich, po 1443 r., Stójków stał się wsią kameralną i pozostał nią jeszcze, choć z przerwami, przez ponad dwadzieścia lat. Z dóbr kameralnych wydzielony był jedynie w ostatniej ćw. XV w. W 1571 r. mieli we wsi grunty i opuszczone gospodarstwa lądeccy mieszczanie. Przed pocz. XVII w. Stójków był niewielką miejscowością zamieszkałą przez 5 zagrodników, którzy jak mieszkańcy innych miejscowości hrabstwa, mieli płacić w czasie wojny 30–letniej kontrybucje i kwaterować cesarskich żołnierzy. Do 1641 r. wieś należąca do lądeckiej parafii znacznie się rozrosła, gdyż kolejni zagrodnicy zasiedlili 7 działek utworzonych z rozparcelowanych w XVI w. dóbr sędziowskich.
W związku z parcelacją tych dóbr nie było w Stójkowie w XVII w. typowego dla hrabstwa sędziostwa. We wsi (np.: w 1667) działał jedynie urzędnik sądowy, którego źródła utrzymania nie są znane. W 1684 r. Stójków został, podobnie jak i wiele innych kameralnych wsi hrabstwa, sprzedany przez cesarską komisję alienacyjną (na potrzeby wojny z Turkami). W czasach nowożytnych, w XVII i XVIII w., Stójków nadal pozostawał niewielki. Jeszcze w 1743 r. ilość zasiedlonych działek odpowiadała stanowi z 1641 r. Być może na tę stagnację wpłynęły trudności bytowe wynikające z niszczenia upraw przez zwierzynę leśną. Wieś rozrosła się nieco dopiero w latach 1743-1789 i w tym stanie pozostała do końca XIX w. W l. 40. XIX w. zaczęła się historia Stójkowa jako wsi letniskowej i turystycznej. W 1845 r. poprowadzono promenadę Waldweg z uzdrowiska przez las miejski do Stójkowa. Niedługo później w 1847 r. powstały w Stójkowie domek letni i letniskowy. W 1861 r. założono na skraju lasu restaurację, połączoną z kręgielnią. Już przed 1882 r. wiodły do Stójkowa dwie leśne promenady: górna i dolna. Obie rozpoczynały się przy Świątyni Leśnej. Górna prowadziła przez stok wzniesienia z Iglicą, a dolna przez Rondo Skalne. Dzięki ożywionemu ruchowi turystycznemu w końcu XIX w. czynne były we wsi już dwie restauracje, a sama miejscowość nabrała, ze względu na swe urokliwie położone, charakteru wsi letniskowej. W latach 1864-1866 podjęto budowę drogi z Kamieńca Ząbkowickiego do Stronia, biegnącą także przez Lądek i Stójków. W 1892 r. dr Rauen założył pomiędzy uzdrowiskiem a Stójkowem swe sanatorium zwane Germanenbad lub Waldsanatorium. Tak więc
w XIX w. niewielki nadal Stójków został połączony komunikacyjnie i funkcjonalnie z uzdrowiskiem. Dzięki temu ta uboga rolniczo-rzemieślnicza wieś nabrała charakteru wsi letniskowej. Czynna była też we wsi fabryka, papiernia i szlifiernia. Po 1885 r. Stójków włączono do gromady z siedzibą w Stroniu Śląskim. Po zbudowaniu w 1897 r. linii kolejowej zbudowano w Stójkowie przystanek kolejowy. Największą liczbę ludności wsi odnotowano w 1931 r. (330 osób). Po 1945 Stójków pozostał tylko wsią rolniczą, gdyż początkowo znikły jego letniskowe funkcje. W 1961 r. północna część wsi (z ośrodkami wczasowymi) została przyłączona do Lądka. Dzięki bliskości Lądka i Stronia Śląskiego, Stójków ma ustabilizowaną sytuację ludnościową. Po zbudowaniu nowej obwodnicy powoli odtwarzana jest letniskowa funkcja wsi, gdyż powstaje zabudowa letniskowa. Wieś nabiera charakteru osady podmiejskiej (w odniesieniu do Stronia Śl.). Znaczna część ludności Stójkowa zajmuje się rolnictwem. W połowie XVIII w. i w pierwszej połowie następnego stulecia zabudowa wsi złożona była z kilku zagród w czworobok, usytuowanych w zachodniej części Stójkowa po zachodniej stronie koryta Białej Lądeckiej oraz z zabudowy szeregowej wypełniającej wschodnia partię tej wsi. W drugiej połowie XIX w. powstały tu skromne zagrody w zachodniej i we wschodniej części Stójkowa. Zachowana do dziś zabudowa wsi powstała w drugiej poł. XIX w. i w pierwszych latach XX w. Współtworzą ją obecnie skromne budynki mieszkalne i mieszkalno-gospodarcze o prostych bryłach, murowane lub drewniano murowane reprezentujące tradycyjne budownictwo Ziemi Kłodzkiej z elementami architektury wernakularnej oraz budownictwa letniskowego. Zabudowę tę współcześnie zagęszczono wznosząc nowe budynki jednorodzinne i letniskowe. W 2014 r. rozpoczęto pierwszy etap prac na placu sołeckim, zostały wykonane roboty ziemne, montaż ogrodzenia od strony rzeki, powstały miejsca parkingowe, wyposażenie placu: grill betonowy oraz ławo stoły. Mieszkańcy aktywnie biorą udział w imprezach organizowanych przez Gminę Lądek-Zdrój. Na dzień dzisiejszy zameldowanych jest 161 osób. Zapraszamy.
Sołtys Stójkowa

WÓJTÓWKA
Wójtówka jest niewielką wsią, położona wzdłuż Potoku Borówkowego (zwany Pląsawica), na wys. 470-600 m w gminie Lądek-Zdrój, powiat kłodzki. Ogromnym walorem wsi Wójtówka jest jej malowniczy wyraz. Rozrzucona zabudowa pozwoliła zachować naturalny urok górskiej wsi. Położenie na terenie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, wśród wzniesień Gór Złotych zapewnia wiele walorów krajobrazowych. Wieś leży między trasami pieszymi zlokalizowanymi pomiędzy Lutynią i Orłowcem, bezpośrednio granicząc z Wrzosówką. Pierwsze zapisy dotyczące Wójtówki sięgają aż XIV w., kiedy osada stanowiła część Państewka Karpieńskiego. Wieś rozwijała się wolno, bez gwałtownych przełomów, które odcisnęłyby się na charakterze architektury. Rozwój wsi był determinowany ukształtowaniem terenu: duża różnica w położeniu oraz liczne zalesienia i strumyk. Jednakże z dawien dawna doceniane były walory spokoju i harmonii. Bliskość uzdrowiska powodowała, iż kuracjusze z Lądka-Zdroju chętnie wybierali się tu na piesze spacery.
W okresie swojego największego rozwoju, w latach 40. XIX w. w Wójtówce istniało 26 domów, kaplica mszalna pw. św. Antoniego Padewskiego, szkoła katolicka i młyn wodny. Później powstała karczma goszcząca wielu turystów. W tym czasie (1871 r.), według spisu w Wójtówce mieszkało 201 osób. Niestety zarówno I jak i II wojna światowa spowodowały zmniejszenie zaludnienia wsi oraz zatrzymanie rozwoju. Po 1945 r. wieś została zaludniona tylko częściowo. Trudne warunki klimatyczne oraz uwarunkowania terenu stały się powodem stopniowego zmniejszania się działalności rolniczej. Rolnictwo dziś, to w dużej mierze działalność hodowlana i niewielkie rolnictwo tradycyjne. Praca zarobkowa mieszkańców opiera się w dużej mierze na gospodarce leśnej i zatrudnieniu pozarolniczym. Szansą rozwoju wsi wydaje się być zrównoważona, pozostająca w zgodzie z charakterem wsi, funkcja turystyczna. Zgodnie ze spisem z 2009 r. wieś obecnie zamieszkuje 66 osób. Na terenie wsi funkcjonują trzy gospodarstwa agroturystyczne, zapraszając gości przez cały rok. Organizowane są imprezy okolicznościowe, w tym największa, to odpust św. Antoniego, który przypada zawsze po 13 czerwca. Mieści się tu również siedziba Stowarzyszenia Wspólnota w Wójtówce. Zapraszamy.
Sołtys Wójtówki