Bateria nad Pasterką - kolejny zapomniany fort na Ziemi Kłodzkiej (cz.1)

Pół roku temu Czytelnicy „Gazety Prowincjonalnej” mogli przeczytać o nieznanym dotąd blokhauzie z 1778 r. w Szalejowie Górnym, dzieje którego to fortu zatarły się w pamięci pokoleń na tyle, że był już zapomniany co najmniej od połowy XIX w.
Kolejnym takim zapomnianym obiektem, pochodzącym jednak z okresu nieco późniejszego, a więc z lat 1790–1795, kiedy to zbudowano system znanych powszechnie umocnień na Ziemi Kłodzkiej, jest Bateria nad Pasterką (oryg. Batterie bei Passendorf). Skoro Fort Oberschwedelsdorf został zlokalizowany, nie było powodu, by i ta fortyfikacja czekała jeszcze na swoje odkrycie. Jakiś czas temu, korzystając ze słonecznej pogody, wybrałem się na jej poszukiwania mając do dyspozycji jedynie mało dokładny szkic terenowy, przedstawiający plan blokhauzu. Temat nie był znany nawet miejscowym pasjonatom, których pytałem wcześniej o jakiekolwiek wskazówki.
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że obiekt położony jest pomiędzy górną a dolną szosą na serpentynie schodzącej za Szczelińcem do Pasterki (patrz załączony plan). Z bliska jednak okazało się, że rumowisko głazów i brak dojazdu, przy znacznym nachyleniu nie wróży powodzenia temu przypuszczeniu. Wyruszyłem więc, z asekuracją i w towarzystwie młodej miłośniczki przygód o imieniu Kesja (nie wiadomo, czy ta jej pasja przełoży się kiedyś na zainteresowanie historią), w górę zielonym szlakiem za leśniczówką znajdującą się wśród pierwszych zabudowań po lewej stronie wsi. Kiedyś Pasterka była dużo większa, a jej domy rozciągały się jeszcze dalej w stronę Szczelińca. Droga ta od razu zwróciła moją uwagę, gdyż była brukowana kamieniami tworzącymi „kocie łby”, co wskazywało na możliwe militarne lub gospodarcze – i to o dużej intensywności – zastosowanie. Szukałem strumienia lub choćby jego wyschniętego łożyska a także zaznaczonych na mapie skał Małego Szczelińca. Po dojściu na górę wspomnianym szlakiem, można po prawej stronie dostrzec skalne wyrobisko – są to dawne kamieniołomy wytwarzające kamienie młyńskie. Wspomina o nich baron Leopold Zedlitz und Neukirch w swojej pracy Die Staatskräfte der preußischen Monarchie unter Friedrich Wilhelm III opublikowanej w Berlinie w 1828 roku. Co ciekawe, choć Zedlitz obok wzmianki o potażarni i olejarni w Szalejowie Górnym pisze o pobliskiej atrakcji – Forcie Oberschwedelsdorf przypominając jego obronę pod dowództwem dzielnego kapitana von Capellera – o późniejszej Baterii nad Pasterką milczy.
Po lewej stronie ujęcie wody dla Pasterki, trochę dalej, po prawej, stara kapliczka. Czułem, że jestem blisko, bo ukształtowanie terenu odpowiadało z grubsza szkicowi. Brakowało jednak strumienia. Przez łąkę skierowaliśmy się w stronę Małego Szczelińca i dotarliśmy do parkingu położonego za masywem obu Szczelińców. Nie porzuciwszy do końca myśli o lokalizacji fortu na serpentynie zszedłem przy narastającym zmroku, żółtym szlakiem do Pasterki. Po prawie godzinie znalazłem się w punkcie wyjścia. Postanowiłem wzmocnić się wieczerzą w schronisku „Pasterka”. Jak się okazało, była to bardzo słuszna decyzja. c.d.n.