Czystek dobry na wiosnę

Czystek jest zimozielonym krzewem, rosnącym głównie w Basenie Morza Śródziemnego oraz Azji Zachodniej – od Portugalii po Turcję. Do rodzaju tego należy prawdopodobnie około 30 gatunków, w tym najczęściej używane w ziołolecznictwie: kreteński zwany także szarym (Cistus creticus L.), wawrzynolistny (Cistus laurifolius L.), ladanowy (Cistus ladanifer L.) oraz siwy (Cistus incanus L.). W rzeczywistości gatunków zioła może być więcej, ponieważ czystek bardzo łatwo tworzy mieszańce. Siedliskiem ich są najczęściej suche, skaliste zbocza. W naszym kraju czystek rośnie tylko w uprawie.
Zioło to w ostatnich latach cieszy się coraz większą popularnością ze względu na swoje właściwości, choć nie jest odkryciem naszego wieku, znane było już w starożytności jako antidotum na wiele różnych dolegliwości – od nieżytów górnych dróg oddechowych, problemów żołądkowych i jelitowych, niedoskonałości skórnych, aż po zaburzenia nastroju i wiele innych.
Czystek posiada wiele substancji biologicznie czynnych, w tym wysoką zawartość polifenoli i flawonoidów (podo-bno nawet większą niż czerwone wino) – silnych przeciwutleniaczy. Czym zatem konkretnie zdobył serca swych zwolenników:
• posiada właściwości antyoksydacyjne, tzn. neutralizujące wolne rodniki, które mogą się przyczynić do powstania wielu chorób, w tym tych nowotworowych,
• spowalnia procesy starzenia się organizmu, ponieważ obniża aktywność kolagenazy (enzymu odpowiedzialnego za rozkład kolagenu), przez co działa odmładzająco, przeciwzapalnie i witalizująco na ludzki organizm,
• wspomaga pracę układu odpornościowego,
• hamuje powstawanie i rozwój stanów zapalnych w organizmie,
• ochrania naczynia krwionośne, nie dopuszczając do tworzenia się blaszek miażdżycowych, zapobiegając tym samym chorobie niedokrwiennej serca,
• walczy z drobnoustrojami i grzybami, pomagając w przypadku grzybic skóry i paznokci, infekcji spowodowanych przez gronkowca złocistego, wirusa opryszczki, wirusa półpaśca, zakażenia Helicobakter Pylori i innych schorzeń spowodowanych namnażaniem się w ustroju niechcianych wirusów, bakterii i grzybów,
• działają antyalergicznie, gdyż hamuje uwalnianie histaminy,
• odstrasza kleszcze – jeśli lubimy wycieczki do parku czy lasu trzeba wdrożyć czystka do codziennej diety.
Na stronie PubMed – największej bazie wyników badań naukowych z całego świata – zamieszczona jest informacja o badaniu niemieckich naukowców z University of Leipzig nad wpływem czystka na bakterię Borrelia burgdorferi. Okazało się, że olejek eteryczny czystka kreteńskiego (Cistus creticus L.) hamował wzrost bakterii Borrelia burgdorferi, która jest odpowiedzialna za rozwój boreliozy. Badania te przeprowadzono metodą in vitro (a więc poza organizmem), a wyniki opublikowano w roku 2010 w piśmie „Pharmazie”.
Greccy naukowcy również zajęli się badaniem właściwości zioła i wykazali, że olejek eteryczny z liści czystka kreteńskiego wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, zarówno na bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Jednak były to również badania in vitro. Z kolei portugalscy naukowcy z University of Beira Interior odkryli, że ekstrakt z czystka ladanowego wykazał hamujący wpływ na grzyba Candida tropicalis, bakterie Helicobacter pylori i Klebsiella pneumoniae (pałeczka zapalenia płuc). Badania potwierdziły także hamujący wpływ wobec gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), opornego na metycylinę.
Uczeni z Hiszpanii i Portugalii potwierdzają, że czystek ladanowy ma potencjalne właściwości grzybobójcze. Wykazali, że ekstrakt wodno-alkoholowy z czystka hamuje rozwój Candida albicans – drożdżaków wywołujących grzybicę.
Najczęstszym zastosowaniem czystka jest wykonywanie z niego naparów i odwarów, choć można z niego wykonać również hydrolaty i olejki. W sklepach ze zdrową żywnością i internecie pojawiły się już nawet tabletki ułatwiające jego zażywanie. Jednak aby odczuć skuteczność działania czystka należy go pić regularnie, najlepiej kilka razy dziennie. Efekty mogą być zauważalne już po kilku tygodniach od rozpoczęcia kuracji. Napary i odwary powinny być wykonywane z jak największej ilości suszonych listków i kwiatów ziela, gałązki nie tylko pogarszają smak, ale również działanie czystka. Aby mieć większą gwarancję jakości produktu, warto kupować w sklepach zielarskich i aptekach (a nie np. na bazarach).
Wykonanie naparu nie jest trudne, należy łyżeczkę suszonego ziela zalać wrzątkiem i parzyć pod przykryciem przez ok. 10-15 minut.
Aby zmniejszyć goryczkowy smak, można do ostudzonej herbatki dodać miodu, stewii lub cytryny. Z kolei w upalne dni warto dodać kostki lodu i listki mięty.
Jeśli jednak czystek nie jest stosowany jedynie profilaktycznie dla wzmocnienia organizmu, ale jako wspomaganie leczenia konkretnych stanów chorobowych, zaleca się wykonanie odwaru. Wystarczy wrzucić do garnka 10 g ziół i zalać 200 ml wody, a następnie doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu przez 5 minut, odczekać aż ostygnie i odcedzić. Podczas chorób takich jak borelioza, nieżyt żołądka, jelit, wrzody , przy stanach zapalnych należy wypijać ok. 100 ml tak przygotowanego płynu 3 razy dziennie. Czystka można stosować również zewnętrznie w postaci olejku czy naparu jako okłady lub płukanki.
Olejek z czystka jest stosowany w kosmetyce ponieważ posiada właściwości nawilżające i kojące, spowalniające procesy starzenia się skóry. Natomiast napar z czystka może być wykorzystywany do walki z trądzikiem lub jako płukanka do skóry głowy jako antidotum na łupież. Jeżeli pojawiają się zmiany skórne na całym ciele, można zastosować kąpiele w czystku (minimum 15 minut dziennie).
Czystkowi przypisuje się również właściwości odchudzające, ponieważ dzięki zawartości polifenoli przyspiesza przemianę materii, zmniejsza obrzęki oraz usprawnia funkcjonowanie całego organizmu dodając energii, dlatego ciału łatwiej pozbyć się zbędnych kilogramów. Jednak należy wspomagać ten proces odpowiednią dietą oraz aktywnością fizyczną.
Zwolennicy stosowania tego zioła twierdzą, że czystek mogą stosować praktycznie wszyscy, nieznane są żadne przeciwwskazania wynikające ze stanu organizmu, wieku, przebytych chorób. Ponadto do tej pory nie stwierdzono także żadnych skutków ubocznych przy nawet długotrwałym stosowaniu czystka. Jego zażywanie nie stanowi podobno żadnego ryzyka dla kobiet w ciąży, kobiet karmiących piersią, niemowlaków, osób starszych, a także kobiet stosujących środki antykoncepcyjne. Myślę jednak, że w przypadku wątpliwości konsultacja z lekarzem jest wskazana, szczególnie w przypadku osób zażywających środki farmakologiczne, nie ma bowiem żadnych badań dotyczących interakcji.
Czystek to wartościowe zioło i warto wdrożyć go do codziennej diety, pamiętając jednak, że mimo wielu pozytywnie wpływających na nasz organizm właściwości, nie jest to lek i w poważnych schorzeniach leków zastąpić nie może, ale może być wsparciem dla leczenia specjalistycznego.
Czy wiecie, że:
• Zioło wykorzystywane było już w starożytności. Głównym produktem „wytwarzanym” wówczas z czystka była żywica zwana ladanum lub labdanum. Pozyskiwano ją przepędzając po ziołach stado owiec, a następnie „czesząc” krzewy specjalnym przyrządem, przypominającym grabie. Ladanum wykorzystywano przy produkcji perfum, kadzidła, a później również środków leczniczych, np. na rany.
• Czystek oczyszcza organizm wiążąc metale ciężkie. Jest polecany także osobom, które palą papierosy oraz spożywają alkohol.
• Czystek wzrasta w skupiskach krzewów osiągając wysokość nawet 2,5 metra i ma wiecznie zielone liście.
• Herbatka z czystka polecana była przez św. Hildegardę z Bingen, która słusznie stwierdzała, że podstawą zdrowia są cztery niezbędne filary: dieta, zioła, post i codzienna porcja umiarkowanego ruchu. Każda z tych rzeczy wzmacnia bowiem nasz układ odpornościowy, dzięki któremu choroby omijają nas z daleka.
• Mężczyznom cierpiącym w starszym wieku na przerost prostaty może przynieść ulgę z uwagi na swoje własności antyproliferacyjne i cytotoksyczne.
• Napar z czystka jest znakomitym środkiem wspomagającym higienę jamy ustnej. Przepłukanie ust po umyciu zębów naparem z czystka śmiało zastąpi wszelkie drogeryjne płyny, w których najczęściej jako substancja antybakteryjna używany jest toksyczny triklosan. Czystek działa również wybielająco na zęby.
• Regularne picie naparu z czystka powoduje zmianę zapachu wydzielin ciała. Jeśli ktoś ma problem np. z nieprzyjemnym zapachem potu, zauważy po kilku tygodniach picia herbatki z czystka znaczną redukcję przykrego zapachu.