Polsko-czeska konferencja w Dusznikach Zdroju "Na szlaku wspólnego dziedzictwa"

6 października w Hotelu Impresja w Dusznikach Zdroju odbyła się polsko-czeska konferencja pt. „Na szlaku wspólnego dziedzictwa” zorganizowana przez Europejskie Ugrupowanie Wspólnoty Terytorialnej NOVUM oraz Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju i papiernię w czeskich Velkých Losinách. Konferencja zaplanowana została w ramach realizowanego projektu, którego ideą jest zacieśnienie współpracy pomiędzy obu muzeami w celu uzyskania transgranicznego wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wpis taki byłby pierwszym wspólnym wpisem podmiotów z Polski i Republiki Czeskiej! Polska posiada 14 wpisów na listę UNESCO, z których trzy to wpisy transgraniczne we współpracy z partnerami z Niemiec, Ukrainy oraz Białorusi. Lista światowego dziedzictwa obejmuje obiekty otoczone szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą.
O objęciu danego obiektu ochroną UNESCO decyduje szereg kryteriów, a proces uzyskiwania wpisu jest skomplikowany i wymaga wielu lat starań. Fakt, że w odległości niespełna 100 km zachowały się – spośród blisko 100 młynów papierniczych działających od XV do XIX w. – tylko dwa niezwykłe zabytki papiernictwa, stał się podstawą nawiązania współpracy pomiędzy Ruční papírna Velké Losiny a Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju. Projekt „Na szlaku wspólnego dziedzictwa” ma właśnie na celu wypromować te dwa unikalne obiekty i przyczynić się do wpisania ich na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Pierwsza dusznicka papiernia powstała przed 1562 r. Młyn został częściowo zniszczony przez powódź na początku XVII w. W tym samym miejscu w 1605 r. wzniesiono dzisiejszą papiernię. Wyróżniają ją wyjątkowe zdobienia zewnętrzne oraz polichromie wewnątrz budynku. W obiekcie funkcjonuje Muzeum Papiernictwa i wciąż ręcznie czerpie się tu papier metodą znaną od średniowiecza. Początki papierni w Velkých Losinách datuje się na koniec XVI w.
– ponad cztery stulecia nieprzerwanie wytwarza się tu papier ręcznie czerpany, a obok manufaktury w obiekcie funkcjonuje Muzeum Papieru.
W programie konferencji przewidziano wystąpienia dyrektorów obu placówek – dra hab. Macieja Szymczyka oraz Petra Foučka, a także przedstawicielki Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie – Anny Marconi-Betki, która przybliżyła problemy związane z zakwalifikowaniem danego obiektu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Następnie o historii dusznickiej papierni, jej wartościach i unikalności mówili: prof. dr hab. Rafał Eysymontt, dr Grzegorz Grajewski, Anna Szeląg, Anna Fortuna-Marek i Joanna Seredyńska, natomiast Danuše Chromková omówiła produkcję ręcznego papieru w czeskiej papierni. W drugiej części konferencji odbyło się zwiedzanie Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, zaś następnego dnia zwiedzanie papierni w Velkých Losinách.
Zarówno przedstawiciele Narodowego Instytutu Dziedzictwa, jak i historycy sztuki podkreślają, że wartość dusznickiego obiektu jest bezdyskusyjna a główny jego atut to nie tyle ręczna produkcja papieru, co unikalność architektury.
Warto podkreślić, że list intencyjny pomiędzy Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju a Ruční papírna Velké Losiny, określający ramy wzajemnej współpracy, której głównym celem ma być wspólny wpis na listę UNESCO, podpisany został 15 kwietnia 2015 r. Październikowa konferencja br. to kolejny krok przybliżający cel. W ramach realizowanego projektu mającego na celu promować obie papiernie zaplanowano w dalszej kolejności opracowanie i wydanie wspólnego folderu w trzech językach: polskim, czeskim i angielskim.