Organizacje pozarządowe na Ziemi Kłodzkiej (cz. 8)

Pomoc najbardziej potrzebującym jest ideą działania trzeciego sektora, integruje lokalną społeczność, zmniejsza dysonanse społeczne i pomaga w diagnozowaniu potrzeb społecznych.
W dziedzinie zapobiegania wykluczeniom społecznym, powodowanym różnymi czynnikami, organizacje pozarządowe ściśle współpracują z władzami powiatu i poszczególnych gmin. Finansowa forma współpracy opiera się na dotowaniu trzeciego sektora, niefinansowa natomiast na wspólnym diagnozowaniu problemów, tworzeniu wspólnej strategii działania, wskazywaniu obszarów, gdzie pomoc jest niezbędna. W działaniu na rzecz środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym, podobnie jak w innych dziedzinach działalności trzeciego sektora, to organizacje pozarządowe posiadają większą wiedzę i są w stanie trafniej zdiagnozować aktualne problemy społeczne.
3.3 Rozwój organizacji pozarządowych oznaką budowania społeczeństwa obywatelskiego po 1989 roku.
Po zakończeniu II wojny światowej wraz ze zmianą ustroju politycznego zmienił się pogląd na socjalistyczną politykę społeczną, państwo było głównym podmiotem polityki społecznej, którą realizowało za pomocą odrębnego organu administracyjnego. Od drugiej połowy lat 40. zaczął się proces systematycznej likwidacji niezależnych instytucji i organizacji społecznych – wszystkie fundacje zostały rozwiązane, a stowarzyszenia działały pod kontrolą władz. Państwo konsekwentnie przejmowało kontrolę nad życiem gospodarczym i społecznym, a więc nad oświatą, zdrowiem opieką społeczną. Przedsiębiorstwa państwowe zaczęły pełnić ważną funkcje w polityce socjalnej. Zagarnięcie przez struktury państwowe wszelkich dziedzin aktywności społecznej doprowadziło do zaprzestania dobroczynności. Zagrożone były takie dziedziny jak zrzeszanie się, pomocniczość, budowanie relacji społecznych, działalność dla wspólnego dobra. Żadne z tych aktywności nie mogło się odbywać bez udziału struktur państwowych. Ciągła kontrola ze strony aparatu rządzącego uniemożliwiała budowę społeczeństwa obywatelskiego. Po przemianach społeczno – gospodarczych nastąpiły również zmiany w obrębie pomocy społecznej. Wycofanie się struktur państwowych z kontrolowania wszelkich dziedzin życia społecznego, doprowadziło do pojawienia się przestrzeni dla budowania trzeciego sektora w Polsce. „Stopniowo wzrastała liczba organizacji non profit; odradzające się organizacje pozarządowe przyczyniły się do zmniejszenia luki w zaspakajaniu potrzeb socjalnych, która powstała w wyniku ograniczenia opiekuńczej funkcji państwa. Podjęto szereg działań w celu uprawomocnienia funkcjonowania organizacji pozarządowych.”
Pierwszy etap rozwoju trzeciego sektora po 1989 r. był etapem tworzenia przestrzeni dla jego funkcjonowania. Na początek powstała ustawa „Prawo o Stowarzyszeniach", funkcjonująca do roku 2003. Zmiany ustrojowe, polegające na budowaniu demokracji, dały poczucie swobody obywatelskiej, która jest czynnikiem niezbędnym do rozpoczęcia procesu budowania społeczeństwa obywatelskiego. Nastąpił dynamiczny rozwój infrastruktury trzeciego sektora. Dynamizm ten wynikał z faktu budowania od podstaw. Organizacje pozarządowe nie posiadały sprecyzowanego środowiska rozwojowego, traktowane były jako wypełnienie dla tych zagadnień społecznych, z którymi nie radziły sobie struktury państwowe. Kolejny okres, trwający do 1997 r. to czas stagnacji dla organizacji pozarządowych. Pojawiły się próby współpracy międzysektorowej opartej na prawie lokalnym. Był to okres wzmożonej pracy nad nową konstytucją, do której zostały wpisane zasady pomocniczości państwa oraz dialogu społecznego. W latach 1997 – 2001 wprowadzono cztery duże reformy w obrębie społecznym. Żadna z nich nie dawała możliwości rozwoju organizacjom pozarządowym, zostały one pominięte. Lata 2002 – 2005 to czas tworzenia polityki współpracy międzysektorowej oraz okres, w którym została przyjęta uchwała o „Działalności organizacji pożytku publicznego i wolontariacie”. Był to okres finalizacji akcesji Polski do Unii Europejskiej; polityka unijna w zakresie zatrudnienia i przeciwdziałania wykluczeniom społecznym przyczyniła się do dynamiczniejszego powstawania organizacji pozarządowych, a tym samym do rozwoju trzeciego sektora. Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej nastąpił kolejny wzrost liczby organizacji pozarządowej jako beneficjentów środków unijnych.
Jednym z mierników społeczeństwa obywatelskiego jest liczba aktywnie działających organizacji pozarządowych. Jeśli skupimy się nie na zagadnieniach ilościowych, a bardziej jakościowych, okazuje się, że stan społeczeństwa obywatelskiego mierzony liczbą organizacji pożytku publicznego, poprawia się. Sytuacja prawna organizacji pozarządowych jest w tej chwili unormowana. Sektor ten charakteryzuje się współcześnie statecznością. Jak wynika z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor, z roku na rok maleje liczba nowych organizacji pozarządowych. „Od pięciu lat systematycznie spada liczba nowo powstających organizacji – stowarzyszeń i fundacji.
W roku 2003 zarejestrowało się ponad 4 tysiące nowych stowarzyszeń i 900 fundacji, zaś w 2007 już tylko 3 tysiące stowarzyszeń i 650 fundacji, a więc aż o ok. 25% mniej.”
c.d.n.